فهرست مطالب

 

 

مقدمه. 13

 

 

 

بخش اول: مفهوم مال و شمول آن به حقوق فکري در نرم‌ افزارهاي کامپيوتري.. 19

 

 

 

گفتار اول: مفهوم مال در عرف و حقوق.. 20

 

 

الف ـ مفهوم مال از نظر عرف... 20

 

 

1ـ ارزش اقتصادي.. 21

 

 

1ـ1ـ ارزش.... 21

 

 

1ـ1ـ1ـ ارزش استفاده 22

 

 

2ـ1ـ1ـ ارزش مبادله. 23

 

 

2ـ1ـ عوامل ارزش ـ قانون. 24

 

 

2ـ ملاحظات حسابداري.. 25

 

 

1ـ2ـ فرسودگي.. 29

 

 

2ـ2ـ محدوديتهاي حقوقي و ساير محدوديتهاي استفاده از دارايي.. 29

 

 

3ـ2ـ  نابابي.. 31

 

 

ب ـ مفهوم مال از نظر فقهی.. 33

 

 

1ـ تعريف.... 33

 

 

2ـ ماهيت حق و ماليت آن. 36

 

 

1ـ2ـ ماهيت حق.. 36

 

 

2ـ2ـ ماليت حق.. 40

 

 

3ـ مشروعيت حقوق فکري.. 40

 

 

4ـ عوض قرار گرفتن حقوق غيرمادي در معاملات... 47

 

 

ج ـ مفهوم مال از ديدگاه حقوقي.. 50

 

 

1ـ از نظر قانون. 50

 

 

2ـ تعريف مال در نوشته‌هاي حقوقي.. 53

 

 

گفتار دوم: تقسيمات مال. 60

 

 

1ـ اموال مادي.. 60

 

 

2ـ اموال غيرمادي.. 60

 

 

1ـ2ـ حقوق فکري (معنوي) 63

 

 

گفتار سوم: ماليت (ارزش) در نرم‌افزارهاي کامپيوتري.. 65

 

 

الف ـ نرم‌افزار چيست؟. 66

 

 

1ـ تعريف نرم‌افزار. 68

 

 

2ـ انواع و طبقه‌بندي نرم‌افزار. 69

 

 

1ـ2ـ نرم‌افزار از نظر زبان برنامه‌نويسي.. 69

 

 

3ـ2ـ نرم‌افزار از نظر زمينه کاربرد. 73

 

 

ب ـ نرم‌افزار چگونه ساخته مي‌شود؟. 73

 

 

1ـ مهندسي نرم‌افزار. 73

 

 

2ـ خودکارسازي توليد نرم‌افزار. 75

 

 

3- مباني علمي ‌و نظري نرم‌افزار. 75

 

 

ج ـ تأثير عوامل توليد، نام و علامت تجاري در ارزش نرم‌افزار توليد شده 76

 

 

1ـ عوامل توليد. 76

 

 

2ـ نام و علامت تجاري.. 78

 

 

د ـ نتيجه: ماليت مشروع انحصار توليد نرم‌افزار توليد شده 79

 

 

 

بخش دوم: نظام حقوقي مناسب براي حمايت از پديدآورندگان نرم‌افزار. 83

 

 

 

گفتار اول: نظام حقوق ادبي و هنري (حق مؤلف) و نرم‌افزار. 84

 

 

الف ـ کليات... 84

 

 

1ـ حقوق طبيعي.. 86

 

 

2ـ ملاحظات اقتصادي.. 88

 

 

3ـ ملاحظات فرهنگي.. 90

 

 

ب ـ موضوعات حق مؤلف ـ نرم‌افزار. 90

 

 

1ـ موضوعات حق مؤلف.... 91

 

 

1ـ1ـ شرايط حمايت از اثر. 94

 

 

1ـ1ـ1ـ اصالت... 94

 

 

2ـ1ـ1ـ مشروعيت... 95

 

 

2ـ نرم‌افزار کامپيوتري.. 96

 

 

1ـ2ـ شباهت نرم‌افزار با آثار ادبي و هنري.. 97

 

 

2ـ2ـ تفاوت نرم‌افزار با آثار ادبي و هنري.. 99

 

 

3ـ قانون کشورها و معاهدات بين‌المللي در نرم‌افزارهاي کامپيوتري.. 102

 

 

1ـ حقوق معنوي (اخلاقي) 104

 

 

1ـ1ـ حق انتساب اثر به پديدآورنده 105

 

 

2ـ1ـ حق حفظ تماميت اثر (حق حرمت اثر) 107

 

 

3ـ1ـ حق انتشار اثر. 109

 

 

4ـ1ـ احکام کلي حقوق معنوي.. 109

 

 

1ـ4ـ1ـ مدت... 109

 

 

2ـ4ـ1ـ انتقال حقوق معنوي.. 110

 

 

2ـ حقوق مادي (اقتصادي) 117

 

 

1- 2- حق تکثير( Reproduction right) 118

 

 

1- 1- 2- حمايت از واسطها 125

 

 

2- 1- 2- نسخه پيشينيان. 125

 

 

3- 1- 2- پايگاه داده 127

 

 

4- 1- 2- مهندسي معکوس.... 131

 

 

2- 2- حق ترجمه (Translation Right). 132

 

 

1- 2- 2- ترجمه برنامه از سطح بالا به سطوح پايين.. 132

 

 

2 – 2- 2- مهندسي معکوس.... 132

 

 

3–2–2– آقتباس از ساختار، ترتيب و سازمان يک برنامه‌اي.. 132

 

 

4 و 3 - 2 – حق اجرا و خواندن اثر براي عموم. 133

 

 

5- 2- حق پخش از طريق صدا و يا تصوير (Broadcasting Right) – ‌عرضة اينترنتی   133

 

 

6- 2- حق توليد سازگار (Right of Adaptation)- دي کمپايل.. 136

 

 

1- 6- 2- حمايت از واسطها 138

 

 

2- 6- 2- مهندسي معکوس.... 141

 

 

7- 2- حق ضبط صدا(Recording Rights). 143

 

 

8- 2- حق فيلم سازي (Film (Cinematograph) Right). 143

 

 

9- 2- حق مستمر (Driot de Suite). 143

 

 

10- 2- احکام کلي حقوق مادي.. 145

 

 

1- 10- 2- مدت... 145

 

 

2- 10- 2- قرار داد استخدام و پيمانکاري ودارنده حقوق مادي.. 146

 

 

3- 10- 2- حقوق مشترک... 149

 

 

4- 10- 2- انتقال حقوق مادي.. 149

 

 

5- 10- 2- اجاره نسخه مجاز. 151

 

 

6- 10- 2- معافيتها ياقلمرو حقوق مادي.. 153

 

 

7- 10- 2- امتياز اجباري.. 157

 

 

د- ضمانت اجراي حق مؤلف.... 158

 

 

1- ضمانت اجراي مدني.. 158

 

 

2- ضمانت اجراي کيفري.. 161

 

 

1-2- نقض حقوق معنوي.. 161

 

 

2- 2- نقض حقوق مادي.. 165

 

 

3- ضمانت اجرا و کنوانسيون برن. 169

 

 

هـ - ثبت نرم افزار. 170

 

 

گفتار دوم: نظام حقوق صنعتي (حق مخترع) و نرم افزار. 172

 

 

الف- کليات- تعاريف.... 172

 

 

ب- ضوابط تحقق اختراع از ديدگاه قانون. 178

 

 

1- مفيد بودن. 178

 

 

2- معمولي نبودن. 179

 

 

3- کاربرد صنعتي داشتن.. 180

 

 

4- جديد بودن. 182

 

 

ج- موارد خارج از عنوان اختراع. 183

 

 

د- قابليت اختراع نرم افزار کامپيوتري.. 185

 

 

1- تحليل ‌ايرادها 185

 

 

1- 1- نداشتن مبناي علمي.. 185

 

 

2- 1- ماهيت دستور العملي نرم افزار. 186

 

 

3- 1- ماهيت رياضي نرم افزار. 188

 

 

2- مواضع حقوقي کشورها 189

 

 

1-2- ‌ايران. 190

 

 

2- 2- آمريکا 193

 

 

3- 2- کشورهاي اروپايي.. 198

 

 

4- 2- چين.. 208

 

 

هـ. حقوق مورد حمايت در نظام حق مخترع. 208

 

 

1- حق معنوي (اخلاقي) 208

 

 

2- حق مادي (اقتصادي) 209

 

 

3- احکام کلي حق مخترع. 211

 

 

1- 3- مدت... 211

 

 

2- 3- انتقال حقوق.. 211

 

 

وـ ضمانت اجرا 213

 

 

زـ مزايا و مضار نظام حق اختراع براي نرم­افزار. 215

 

 

گفتار سوم: حمايت از اسرار تجاري.. 220

 

 

گفتار چهارم: نظام­هاي حقوقي خاص..... 221

 

 

الف ـ نظام حقوقي خاص در طرح­هاي تراشه­هاي کامپيوتري.. 222

 

 

1- ساختار تراشه­ها ـ شناخت موضوع. 222

 

 

2- مقدمه حقوقي بحث... 225

 

 

3- تعريف قانوني.. 227

 

 

4- اصالت (ابداع) 228

 

 

5- مدت حمايت... 229

 

 

6- حقوق مورد حمايت... 229

 

 

7- استثنائات... 229

 

 

1- 7- مهندسي معکوس.... 229

 

 

2- 7- ساير معافيتها 230

 

 

3- 7- امتياز اجباري.. 230

 

 

8- ثبت... 230

 

 

ب- نظام حقوقي خاص براي نرم­افزارها 231

 

 

1- مقدمه. 231

 

 

2- تفاوت نرم­افزار با موضوعات حق مؤلف و حق مخترع. 232

 

 

1-2- جنبه کاربردي.. 233

 

 

2- 2- قوانين کاربردي.. 234

 

 

3- عدم تناسب احکام نظام­هاي حق مؤلف و حق مخترع براي               نرم­افزارها 235

 

 

1-3- تکثير. 235

 

 

2- 3- ترجمه برنامه. 236

 

 

3- 3- توليد سازگار. 236

 

 

4- 3- نرم­افزارهاي توليدي توسط کامپيوتر. 236

 

 

5- 3- مدت حمايت... 237

 

 

4- مشخصات کلي نظام خاص..... 237

 

 

1- 4- مقدمه. 237

 

 

2- 4- عوامل اصلي يک نظام خاص..... 238

 

 

1- 2- 4- موضوع حق.. 238

 

 

2- 2- 4- حقوق.. 240

 

 

3- 2- 4- مدت... 241

 

 

4- 2- 4- اصالت (ابداع) 242

 

 

5- 2- 4- نرم­افزار توليدي کامپيوتری.. 242

 

 

6- 2- 4- انتقال حقوق.. 243

 

 

7- 2- 4- نقض حق، ضمانت اجرا 243

 

 

8- 2- 4- ثبت... 243

 

 

 

بخش سوم: حمايت­هاي قراردادي.. 245

 

 

 

الف- قراردادهاي توليد نرم­افزار. 246

 

 

1- تشابه قراردادهاي استخدامي‌ و پيمانکاري.. 247

 

 

2- تفاوت قرارداد استخدامي ‌با پيمانکاري.. 247

 

 

3- آثار تفاوت قراردادهاي استخدامي‌ و پيمانکاري.. 249

 

 

ب- قراردادهاي انتقال نرم­افزار. 252

 

 

1- ماهيت حقوقي‌اين قراردادها 252

 

 

1- 1- قرارداد بيع.. 253

 

 

2- 1- قرارداد اجاره 255

 

 

2- نکات قابل ذکر در قراردادهاي انتقال نرم­افزار. 257

 

 

1- 2- موضوع قرارداد. 257

 

 

2- 2- تحويل (قبض و اقباض) 257

 

 

3- 2- قلمرو امتياز. 259

 

 

4- 2- مدت قرارداد. 259

 

 

5- 2- خدمات پشتيباني.. 260

 

 

6- 2- اسرار فني- تجاري.. 261

 

 

7- 2- منع استخدام. 261

 

 

8- 2- تحديد مسؤوليت... 262

 

 

9- 2- ساير موارد. 265

 

 

خلاصه و نتيجه. 267

 

 

فهرست منابع.. 277

 

 

 

ضمائم.. 287

 

 

ضميمة 1: قانون حمايت از حقوق پديدآورندگان نرم‌افزارهاي رايانه‌اي   4/10/1379.. 288

 

 

ضميمه 2: قانون حمايت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب     11/10/1348  292

ضميمه3: قانون ترجمه و تکثير کتب و نشريات و آثار صوتي.. 298

 

 

ضميمه4: قانون ثبت علائم و اختراعات (1310) 300

 

 

ضميمه 5: کنوانسيون برن (اصلاحي 1979) 311

 

 

ضميمه 6: قانون حمايت تراشه نيمه هادي آمريکا (1984) 352

 

 

ضميمه 7: نمونه قرارداد امتياز نرم­افزار. 369

 

 

ضميمه 8: نمونه قرارداد پياده­سازي.. 374