0

الزامات و آموزه های حقوق اساسی

روی جلد
پشت جلد

  • امتیاز
  • نام کتاب الزامات و آموزه های حقوق اساسی
  • قیمت 600,000 ریال
  • شابک
    1. 978-964-511-520-1
  • تعداد صفحات 256
  • نوبت چاپ 4
  • سال انتشار 1400
  • شماره جلد / نوبت ویرایش 1 / 0

دانلود فهرست مطالب

انگیزه اصلی نگارنده برای تدوین کتاب حاضر، بیشتر در پی مراجعات دانشجویان مختلف و گلایه ایشان از «حجم بالای کتاب‌های موجود در موضوع کلیات حقوق اساسی و عدم تناسب سطح این آثار با سطح دانشجویان جدیدالورود رشته حقوق» حاصل گشت. از سوی دیگر نیاز جامعه به آشنایی با مفاهیم بنیادین حقوق اساسی و ضرورت بیان این مفاهیم در قالبی ساده و روان محرک دیگری بود تا با تکیه بر آن بتوان کتابی را با حجم کمتر برای بهره گیری جامعه علمی و دانشگاهی فراهم ساخت. بنابراین هدف اصلی این مجموعه تنظیم اصول بنیادین و آموزه‌ها و الزامات حقوق اساسی در قالبی ساده است که بر اساس آن درک مفاهیم اصلی این رشته مهم حقوقی توسط دانشجویان محقق گردد. انتخاب عنوان الزامات و آموزه های حقوق اساسی نیز با تکیه بر همین اوصاف صورت پذیرفته و به طور خاص ناظر به ماهیت و مضمون اصلی کتاب می‌باشد. از سوی دیگر تحولات سریع اجتماعی و گسترش روزافزون مباحث حقوق اساسی در جامعه، اهمیت این رشته را از مرزهای دانشگاه و مراکز آموزش عالی فراتر برده و به دلیل ارتباط موضوعات حقوق اساسی با حاکمیت و شؤون مختلف آن، آشنایی مردم عادی را نیز با آن ضروری ساخته است.

این كتاب از نه بخش تشكیل شده است كه هر بخش مشتمل بر فصول، مباحث و گفتارهای متنوعی است. در هریک از این مباحث، صرفاً به کلیات و الزامات حقوق اساسی اکتفا شده و در پایان هر بخش سؤالاتی نیز متناسب با موضوع بحث برای سنجش دانشجویان مطرح شده است.

 

مقدمه. 17

 

بخش اول: مبانی و منابع حقوق اساسی

فصل اول: مبانی حقوق اساسی.. 24

طرح مطلب... 24

1. تعریف و جایگاه حقوق اساسی.. 24

1ـ1. معیارهای تعریف حقوق اساسی.. 26

1ـ1ـ1. معیار لغوی.. 26

2ـ1ـ1. معیار شکلی.. 26

3ـ1ـ1. معیار موضوعی.. 26

1ـ1ـ4. معیار دانشگاهی.. 27

2. جایگاه حقوق اساسی.. 27

3. موضوعات حقوق اساسی.. 28

4. ضمانت‌اجرا در حقوق اساسی.. 29

فصل دوم: منابع حقوق اساسی.. 31

طرح مطلب... 31

1. منابع عام حقوق اساسی.. 32

1ـ2. قانون اساسی.. 33

1ـ2ـ1. تاریخچه قانون اساسی.. 33

الف. در ادیان الهی.. 33

ب. در جهان معاصر. 35

1ـ2ـ2. تعریف قانون اساسی.. 37

1ـ2ـ3. معانی شکلی و ماهوی قانون اساسی.. 37

الف. معنای شکلی.. 38

ب. معنای ماهوی.. 38

1ـ2ـ4. دلایل تدوین قانون اساسی.. 38

1ـ2ـ5. طبقه‌بندی قوانین اساسی.. 39

الف. قوانین اساسی مدون و عرفی.. 40

ب. قوانین اساسی انعطاف‌پذیر (نرم) و انعطاف ناپذیر (سخت) 41

1ـ2ـ6. ویژگی‌های تمایزبخش میان قانون اساسی و سایر قوانین.. 42

الف. اصل رعایت سلسله مراتب میان قواعد حقوقی.. 43

ب. وجود قوه مؤسس و شرایط خاص بازنگری.. 43

1ـ2ـ7. پایان اعتبار قانون اساسی.. 49

1ـ3. دیدگاه‌ها و اندیشه‌های صاحب‌نظران (دکترین) 50

1ـ4. عرف حقوق اساسی.. 52

2. منابع خاص حقوق اساسی.. 52

2ـ1. کتاب... 53

2ـ2. سنت... 54

2ـ3. اجماع. 54

2ـ4. عقل.. 55

پرسش‌های بخش اول. 56

 

بخش دوم: دولت و حاکمیت سیاسی

دولت و حاکمیت سیاسی.. 58

طرح مطلب... 58

فصل اول: واژه دولت... 60

فصل دوم: تعاریف دولت... 62

1. تعریف عمومی دولت... 62

2. تعریف قانونی دولت... 63

3. تعریف اجتماعی دولت... 63

4. تعریف فلسفی دولت... 64

فصل سوم: آراء و نظریات مطرح‌شده درخصوص ایجاد دولت... 66

1. نظریه غیرقراردادی.. 66

2. نظریات قراردادی.. 68

2ـ1. نظریه توماس‌هابز. 68

2ـ2. نظریه جان لاک... 69

2ـ3. نظریه ژان ژاک روسو. 70

3. نظریه دولت اسلامی.. 70

3ـ1. محورهای عمده نظریه دولت اسلامی.. 70

3ـ1ـ1. ضرورت فطری تشکیل دولت... 71

3ـ1ـ2. ضرورت تشکیل دولت در اسلام. 74

3ـ3. دولت و نظام سیاسی در اسلام. 75

3ـ4. مبانی و عناصر دولت اسلامی.. 77

فصل پنجم: مراحل تکامل دولت در عصر کنونی.. 79

فصل ششم: عناصر تشکیل‌دهنده دولت... 81

1. جمعیت... 81

1ـ2. معیار عینی.. 83

1ـ3. معیار ذهنی.. 83

2. سرزمین.. 84

3. حاکمیت (سلطه سیاسی) 84

3ـ1. مقایسه حکومت و حاکمیت... 85

3ـ2. ابعاد حاکمیت... 86

3ـ2ـ1. بعد داخلی حاکمیت... 87

3ـ2ـ2. بعد خارجی حاکمیت... 87

3ـ3. منشأ و مبنای حاكمیت... 88

3ـ3ـ1. نظریه دینی و الهی.. 88

3ـ3ـ2. نظریه حاكمیت مردم. 89

3ـ3ـ3. نظریه حاكمیت ملّی.. 90

3ـ3ـ4. نظریه حاكمیت فردی (حاكمیت مطلق) 91

3ـ3ـ5. نظریه حاکمیت در اسلام. 92

الف. اصول کلی حاکمیت در اسلام. 95

ب. دیدگاه‌های اندیشمندان اسلامی.. 98

3ـ4. برآیند و ویژگی‌های حاکمیت... 101

پرسش‌های بخش دوم. 103

 

بخش سوم: شخصیت حقوقی دولت و اشكال دولت

فصل اول: شخصیت حقوقی دولت... 106

1. پذیرش شخصیت حقوقی دولت... 107

2. انکار شخصیت حقوقی دولت... 109

فصل دوم: تقسیم‌بندی‌های اشکال دولت... 111

1. دولت‌های بسیط.. 111

1ـ1. مهم‌ترین ویژگی دولت‌های بسیط.. 112

1ـ1ـ1. برخورداری از تشکیلات سیاسی واحد. 112

1ـ1ـ2. برخورداری از عنصر جمعیت واحد. 112

1ـ1ـ3. وحدت سرزمین.. 113

1ـ2. اشکال دولت بسیط.. 113

1ـ2ـ1. دولت بسیط متمرکز. 113

1ـ2ـ2. دولت بسیط غیرمتمرکز. 114

1ـ2ـ3. دولت بسیط پیچیده 114

الف. یکپارچگی انضمامی.. 115

ب. یکپارچگی منطقه‌ای سیاسی.. 115

2. دولت‌های مرکب یا چند پارچه. 116

2ـ1. اقسام دولت مرکب... 117

2ـ2ـ1. اتحاد دول. 117

2ـ2ـ2. کنفدراسیون یا هم‌پیمانی دولت‌ها 118

الف. کنفدراسیون سوئیس.... 121

ب. کنفدراسیون ایالات متحده امریکا 121

2ـ2ـ3. دولت فدرال. 122

الف. ویژگی‌های دولت فدرال. 123

پرسش‌های بخش سوم. 126

 

بخش چهارم: نظام‌های سیاسی و تفكیك قوا

نظام‌های سیاسی و تفکیک قوا 128

طرح مطلب... 128

فصل اول: تقسیمات حکومت... 129

2ـ1. حکومت پادشاهی.. 130

2ـ2. حکومت‌ جمهوری.. 130

3. انواع حکومت‌ها از لحاظ تبعیت و پیروی از قانون. 130

3ـ1. حکومتهای استبدادی.. 130

3ـ2. حکومت‌های قانون مدار. 131

3ـ2ـ1. حکومت مطلقه. 131

3ـ2ـ2. حکومت‌های مقید به قانون. 132

فصل دوم: نظام‌های سیاسی.. 133

فصل سوم: طبقه بندی‌های نظام‌های سیاسی.. 134

فصل چهارم: تفکیک قوا 136

1. سیر تاریخی نظریه تفكیك قوا 136

2. نظریه‌پردازان برجسته اندیشه تفکیک قوا 137

2ـ1. ارسطو. 137

2ـ2. جان لاك... 137

2ـ3. منتسكیو. 138

2ـ4. ژان ژاك روسو. 138

2ـ5. دكترین حقوقی معاصر. 138

3. منتسکیو و طرح اندیشه تفکیک قوا 139

3ـ1. آثار طرح اندیشه تفکیک قوا 140

3ـ2. انتشار نظریه تفکیک قوا 140

3ـ3. اِعمال و اجرای اندیشه تفکیک قوا در نظام‌های سیاسی.. 141

4. مبحث چهارم: تفکیک قوا در اسلام. 142

5. برداشت‌های مختلف از نظریه تفکیک قوا 144

5ـ1. نظام ریاستی.. 144

5ـ2. نظام پارلمانی.. 146

5ـ3. نظام نیمه ریاستی ـ نیمه پارلمانی.. 148

5ـ3ـ1. ماهیت نظام نیمه ریاستی ـ نیمه پارلمانی.. 148

5ـ3ـ2. ویژگی‌های نظام نیمه ریاستی ـ نیمه پارلمانی.. 149

پرسش‌های بخش چهارم. 150

 

بخش پنجم: قوه مقننه

قوه مقننه. 152

طرح مطلب... 152

فصل اول: پیشینه مجالس قانون‌گذاری.. 154

فصل دوم: نقش پارلمان در طول تاریخ.. 156

1. نقش مشاوره‌ای.. 156

2. نقش نمایندگی.. 156

3. نقش نظارتی.. 156

فصل سوم: اقسام قوه مقننه. 157

1. نظام دو مجلسی.. 158

1ـ1. نظام دو مجلسی در کشورهای فدرال. 158

1ـ2. نظام دو مجلسی در کشورهای بسیط.. 160

1ـ3. مجالس دوم غیر انتخابی.. 161

1ـ3ـ1. اعضای موروثی.. 161

1ـ3ـ2. اعضای مادام‌العمر. 161

1ـ3ـ3. اعضای انتصابی.. 161

1ـ3ـ4. اعضای مبتنی بر انتخابات محدود. 162

1ـ3ـ5. اعضای برگزیدۀ مجلس.... 162

1ـ3ـ6. اعضای استحقاقی.. 162

1ـ4. مجالس دوم انتخابی.. 162

2. نظام یک مجلسی.. 163

فصل چهارم: سازمان داخلی مجلس.... 165

1. مصونیت نمایندگان یا مصونیت پارلمانی.. 165

1ـ1. ماهیت مصونیت پارلمانی.. 166

1ـ2. اقسام مصونیت پارلمانی.. 167

1ـ2ـ1. عدم مسئولیت... 167

1ـ2ـ2. تعرض‌ناپذیری.. 168

2. حمایت از پارلمان در برابر اهانت... 168

3. مانعة الجمع بودن شغل نمایندگی با سایر مشاغل.. 169

4. استقلال پارلمان. 169

4ـ1. استقلال اداری.. 169

4ـ2. استقلال مالی.. 170

4ـ3. استقلال آئین‌نامه‌ای.. 170

فصل پنجم: ساختار سازمانی و تشکیلاتی.. 171

1. ساختار تشکیلاتی.. 171

2. ساختار اداری.. 171

فصل ششم: تشكیل كمیسیون‌ها در پارلمان. 172

1. کمیسیون‌های عادی.. 173

2. کمیسون‌های تخصصی.. 173

2ـ1. کمیسیون‌های موقت... 173

2ـ2. کمیسیون‌های دائمی.. 174

2ـ3. کمیسیون‌های تحقیق.. 174

2ـ4. کمیسیون‌های مشترک... 174

فصل هفتم: وظایف و اختیارات پارلمان. 175

1. قانون‌گذاری.. 175

1ـ1. پیشنهاد قانون. 176

1ـ2. تصویب قانون. 177

1ـ3. تفسیر قانون. 177

2. نقش نظارتی پارلمان. 178

2ـ1. تعیین اعضای قوه مجریه. 178

2ـ1ـ1. نظام ریاستی.. 178

2ـ1ـ2. نظام پارلمانی.. 178

2ـ1ـ3. رژیم سلطنتی.. 179

2ـ2. نظارت بر قوه مجریه. 179

2ـ2ـ1. بحث و مذاكره 179

2ـ2ـ2. تذكر. 179

2ـ2ـ3. سؤال. 180

2ـ2ـ4. استیضاح.. 180

2ـ2ـ5. تحقیق و تفحص و رسیدگی به شكایات... 181

2ـ2ـ6. نظارت بر اجرای بودجه. 181

2ـ2ـ7. نظارت بر سیاست خارجی.. 182

2ـ2ـ8. نظارت قضایی پارلمان. 182

فصل هشتم: رسیدگی به اعتبار نامه نمایندگان. 184

فصل نهم: انحلال پارلمان. 186

پرسش‌های بخش پنجم. 188

بخش ششم: قوه مجریه

قوه مجریه. 190

طرح مطلب... 190

فصل اول: اقسام قوه مجریه. 191

1. قوه مجریه ریاستی (یک رکنی) 191

2. قوه مجریه پارلمانی (دو ركنی) 191

3. قوه مجریه نیمه ریاستی ـ نیمه پارلمانی.. 192

4. رئیس كشور. 192

فصل دوم: وظایف قوه مجریه. 194

1. اجرای تصمیمات سایر قوا 194

2. تهیه و تدارك تصمیمات... 194

3. اتخاذ تصمیمات لازم‌الاجرا 194

4. توشیح و امضای قوانین.. 195

پرسش‌های بخش ششم. 196

 

بخش هفتم: قوه قضائیه

قوه قضائیه. 198

طرح مطلب... 198

فصل اول: اصل برابری در برابر دستگاه قضایی.. 199

فصل دوم: استقلال قوه قضائیه. 201

1. روشهای تعیین قضات... 201

1ـ1. وراثت... 202

1ـ2. انتخاب قضات توسط دستگاه قضایی.. 202

1ـ3. انتخاب قضات توسط مردم. 202

1ـ4. انتخاب قضات توسط پارلمان. 202

1ـ5. تعیین قضات توسط دولت و یا هیأتی غیردولتی متشکل از برخی از اعضای دولت   203

1ـ5ـ1. تعیین قضات توسط دولت... 203

1ـ5ـ2. انتخاب قضات توسط هیأتی غیر‌دولتی با عضویت برخی از اعضای
دولت... 204

2. چگونگی ترفیع و ارتقای مراتب قضات... 204

3. شرایط قضات... 204

فصل سوم: نظام‌های قضایی.. 205

1. نظام قضایی واحد و یگانه. 205

2. نظام قضایی دوگانه. 206

پرسش‌های بخش هفتم: 207

 

بخش هشتم: نظام‌های انتخاباتی

نظام‌های انتخاباتی.. 210

طرح مطلب... 210

فصل اول: ماهیت انتخابات... 211

1. انتخاب حقی شخصی است. 211

2. انتخاب وظیفه است. 211

3. انتخاب حق و وظیفه است. 212

4. انتخاب قدرتی قانونی است. 212

فصل دوم: نظام‌های انتخاباتی.. 213

1. نظام انتخاباتی مشروط و مقید. 213

1ـ1. شرط مالی.. 213

1ـ2. شرط شایستگی و تحصیلات... 214

2. نظام انتخاباتی عمومی و همگانی.. 214

2ـ1. تابعیت... 214

2ـ2. جنسیت... 215

2ـ3. سن.. 216

2ـ4. اهلیت قانونی.. 216

فصل سوم: روش‌های برگزاری انتخابات... 217

1. انتخابات مستقیم و غیرمستقیم. 217

2. انتخابات فردی و فهرستی.. 217

3. نظام انتخاباتی اکثریتی و تناسبی.. 218

3ـ1. نظام انتخاباتی اکثریتی.. 218

3ـ2. نظام انتخاباتی تناسبی.. 220

پرسش‌های بخش هشتم. 221

 

بخش نهم: حقوق و آزادی‌های عمومی

حقوق و آزادی‌های عمومی.. 224

طرح مطلب... 224

فصل اول: جایگاه حقوق و آزادی‌های عمومی 226

فصل دوم: مفهوم حقوق و آزادی‌های عمومی.. 227

فصل سوم: تقسیم‌بندی حقوق و آزادی‌های عمومی 229

1. تقسیم‌بندی حقوق و آزادی‌های عمومی در دکترین حقوقی جدید. 229

2. تقسیم‌بندی رایج درخصوص حقوق و آزادی‌های عمومی.. 230

2ـ1. حقوق و آزادی‌های مربوط به شخصیت انسان. 230

2ـ1ـ1. حق حیات... 230

2ـ1ـ2. حق امنیت... 231

2ـ1ـ3. آزادی رفت وآمد. 231

2ـ1ـ4. حرمت منزل. 231

2ـ1ـ5. سری بودن ارتباطات... 232

2ـ2. حقوق و آزادی‌های مربوط به فكر و اندیشه انسان. 232

2ـ2ـ1. آزادی دین و عقیده 232

2ـ2ـ2. آزادی اندیشه. 232

2ـ2ـ3. آزادی آموزش... 233

2ـ2ـ4. آزادی تجمع. 233

2ـ2ـ5. آزادی تشكیل انجمن‌ها و پیوستن به آنها 233

2ـ3. حقوق و آزادیهای مربوط به فعالیت‌های انسان. 233

2ـ3ـ1. حق كار. 233

2ـ3ـ2. حق آزادی تجارت و صنعت... 234

2ـ3ـ3. حق مالكیت... 234

فصل چهارم: اصل برابری.. 235

1. اقسام برابری در حقوق.. 236

الف. برابری در اجرای حقوق سیاسی.. 236

ب. برابری در بر عهده گرفتن مشاغل عمومی.. 236

ج. برابری در استفاده از خدمات عمومی.. 237

د. برابری در مقابل دستگاه قضایی.. 237

2. اقسام برابری در مقابل قانون و وظایف عمومی.. 237

الف. برابری در انجام خدمت نظام وظیفه عمومی.. 238

ب. برابری در ایفای تكالیف و وظایف مالیاتی.. 238

پرسش‌های بخش نهم. 239

منابع و مآخذ. 241

*قرآن کریم. 241

*نهج البلاغه. 241

الف. منابع فارسی.. 241

ب. منابع عربی.. 244

ج. منابع لاتین.. 248

منابع اینترنتی.. 251

 

نظری ثبت نشده

دیدگاه شما