ادراک بشر از منابع طبیعی، قدمتی دیرین دارد ولی شناخت او از این منابع به تدریج تکامل یافته است و متقارن با رشد علم، شناخت از منابع طبیعی عمیق‌تر و دقیق‌تر گردید و بشر توانست با علم خویش، حتی ذرات تشکیل‌دهندة عناصر را از هم بشکافد و تجزیه نماید. در هر دوره‌ای از تاریخ علم، رشد علم سبب می‌گشت که انسان به یافته‌های جدیدی در خصوص منابع طبیعی دست یابد؛ از کشف انواع مختلف آن بر روی زمین تا کشف منابع طبیعی اعماق اقیانوس‌ها و ناشناخته‌ترین نقاط زمین همچون قطب شمال و جنوب تا آنچه در سپهر و فضا می‌توان یافت. پس آنچه بسیار ساده می‌نمود، اکنون ابعاد پیچیده‌ای یافته است و همین امر، شناخت منابع طبیعی را از سویی سهل و از سوی دیگر ممتنع می‌گرداند.

بهره‌برداری از منابع نیز همواره تابع علم بشر می‌باشد و با رشد تکنولوژی، انسان به قدرت بهره‌بردای گسترده و ایجاد تغییرات گسترده در منابع طبیعی دست یافته است و همین امر ضرورت شناخت انواع منابع طبیعی را به منظور مدیریت منابع و پیش‌گیری از نابودی طبیعت دوچندان می‌نماید. همچنین به‌دلیل برخورداری از دامنة بسیار گسترده و برخورداری از ویژگی‌های خاص در هر دسته‌بندی، ضرورت فهم درست از ویژگی‌ها و انواع منابع طبیعی،‌ در مقام هنجار‌سازی و وضع قواعد و مقرّرات بیش از پیش عیان می‌گردد.

با انجام مطالعات عمیق‌تر حول محور مدیریت منابع طبیعی و تبیین قواعد و مقرّرات حقوق بین‌الملل حاکم بر آن، نگرش سنتی به منابع طبیعی متحول و مفاهیم و اصطلاحات جدیدی نظیر خدمات اکوسیستم جهت واکاوی ارزش‌های ذاتی منابع طبیعی متولد شدند که برای فهم صحیح چارچوب‌های فکری موجود در منابع طبیعی آشنایی با این مفاهیم نوین نیز ضروری می‌نماید.

در این راستا در فصل نخست پس از واکاوی مفهوم منابع طبیعی و انواع آن، مفاهیم مشابه یعنی سه مفهوم ثروت‌های طبیعی، سرمایة طبیعی و خدمات اکوسیستم تشریح می‌شوند و سپس حقوق بین‌الملل منابع طبیعی تعریف و موضوع و هدف آن بیان خواهد شد و قلمرو آن در حقوق بین‌الملل در تعامل با دیگر شاخه‌های حقوق بین‌الملل که با مباحث منابع طبیعی مرتبط هستند، تعیین می‌گردد.

در فصل دوم، مبانی تحلیلی موضوعات مربوط به منابع طبیعی تبیین می‌گردد. به‌طورکلی در فرآیند تحلیل، بررسی، تصمیم‌گیری، قاعده‌سازی و اجراء هر مقوله‌ای که در منابع طبیعی مطرح می‌گردد، می‌توان از چهار چارچوب تحلیلی حقوق زیست محیطی، تحلیل منفعت و هزینه فایده، چارچوب تحلیلی توسعه پایدار و یا پارادیم امنیت انسانی بهره گرفت و مسائل منابع طبیعی را تحلیل نمود. در این میان به دلیل اهمیت مفهوم توسعه پایدار و نقش محوری‌ای که در حقوق بین‌الملل منابع طبیعی دارد، می‌توان گفت که این مفهوم امروزه در قلب موضوعات منابع طبیعی قرار داشته و توسعة پایدار چارچوب تحلیلی اصلی در بهره‌برداری، مدیریت و سیاست‌گذاری مسائل حوزة منابع طبیعی قلمداد می‌شود در نتیجه به تبیین این چهار چارچوب تحلیل مسائل حقوق بین الملل منابع طبیعی با تأکید بر توسعة پایدار پرداخته خواهد شد.

در فصل سوم، منابع حقوق بین‌الملل منابع طبیعی بیان می‌گردند. از آنجا که حقوق بین‌الملل، حقوق جامعة بین­ المللی است و جامعة بین‌المللی تحت پوشش و سیطرة حقوق بین‌الملل می‌باشد و این حقوق تقریباً ناظر بر تمامی جنبه‌های زندگی انسان­ها در جوامع مختلف با درجات مختلف توسعه‌یافتگی می‌باشد و از آنجا که موضوعات مطروح در این جامعة بین‌المللی بسیار گسترده می‌باشد، دامنة این قواعد و حدود اجرای این قواعد و مقررات بین‌المللی نیز بسیار وسیع است. یکی از این حیطه‌ها که حقوق بین‌الملل به تنظیم قواعد و مقررات آن پرداخته، منابع طبیعی است که از آن به عنوان ثروت‌های یک کشور نیز یاد می ­شود. تاریخ پرفراز و نشیب بهره‌برداری و استفاده از منابع طبیعی، تبعات و آثاری که بر حیات و بقاء آدمی بر روی کره زمین دارد خود گویای ضرورت وجود سازوکاری بین‌المللی در تنظیم روابط میان کشورها و سازمان‌های بین‌المللی بین‌دولتی به عنوان تابعان اصلی حقوق بین­ الملل و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی مانند شرکت­های خصوصی خارجی و شرکت‌های فراملّی یا چند ملّیتی و سازمان­ های غیر دولتی است. از این رو جهت بررسی منابع حقوق بین‌الملل منابع طبیعی ابتدا به تبیین منابع آن در منابع کلاسیک حقوق بین‌الملل یعنی معاهدات، عرف بین‌المللی، اصول کلی حقوق، تصمیمات قضایی دادگاه‌ها و آراء دیوان‌های داوری، دکترین و سپس به بررسی منابع جدید این رشته از حقوق در حقوق نرم، سازمان‌های تخصصی بین‌المللی، حکمرانی‌های چند سطحی و مشارکت بازیگران نوین می‌پردازیم.