0

تأمل در فقه؛ تحول در حقوق

روی جلد
پشت جلد

  • امتیاز
  • نام کتاب تأمل در فقه؛ تحول در حقوق
  • قیمت 160,000 ریال
  • شابک
    1. 978-964-511-502-7
  • تعداد صفحات 384
  • نوبت چاپ 1
  • سال انتشار 1392
  • شماره جلد / نوبت ویرایش 1 / 0

اثري كه پيش‌رو داريد و نگارنده بر آن نام «تأمل در فقه؛ تحول در حقوق» نهاده است، حاوي مباحثي است كه عمده آن طي يك دهه از سال 1378 تا سال 1388 به رشته تحرير درآمد و در مجلات معتبر و يا مجموعه مقالات به چاپ رسيد و اينك با بازبيني، اصلاح، تكميل و ساماندهي جديد در قالب كتاب به محضر طلاب، دانشجويان، دانش‌پژوهان، پژوهشگران و تمام انديشمندان حوزه فقه و حقوق تقديم مي‌گردد.

به منظور نشان دادن تحول تاريخي در نظام حقوقي ايران، تحولاتي كه طيّ دهه گذشته در قانون مدني و قانون مجازات اسلامي در نتيجه تأملات در فقه رخ داده است را در متن نوشته وارد نکرده و به اشاره گذرا در پانويس بسنده کرده‌ام.

آنچه در سرتاسر اين اثر ناچيز ملاحظه مي‌فرماييد تواماً داراي صبغه فقهي و حقوقي است. حتي در دو مقاله‌اي که ماهيت فلسفي و جرم شناختي دارد، که به تناسب در اين مجموعه جاي داده‌ام، نيز نگاه به موازين ديني و بطور خاص فقهي مغفول نمانده است.

سخن آغازين.. 11

مقدمه. 15

 

فصل اول ـ مباحثي در حقوق زن

 

مبحث اوّل ـ امكان سنجي اصلاح و تكميل قوانين در حوزه زنان. 25

مقدمه. 25

گفتار اول: لزوم توجه به شخصيّت زن. 26

بند اول: ارزش و منزلت زن در اسلام. 27

بند دوم: رفعِ شبهه نقصان عقل.. 32

گفتار دوم: حاکميت عدالت... 34

گفتار سوم: امكان دستيابي به عدالت ملموس‌‌تر در پرتو اجتهاد فقيهان. 42

بند اوّل: ضرورت سازگاري قوانين با تحوّلات اجتماعي.. 46

بند دوم: تغيير پاره‌اي از مفاهيم، مصاديق و موضوعات با تغيير آداب، رسوم و شرايط اجتماعي   49

بند سوم: فراواني احكام غيرضروري و غير اجماعي در فقه. 51

بند چهارم: بروز مسائل مستحدثه و پديده‌هاي نو. 60

گفتار چهارم: مبناي قانوني.. 64

مبحث دوم ـ زن و حق گواهي دادن. 72

مقدمه. 72

گفتار اول: مشروعيت و اعتبار شهادت زن در حقوق الناس... 77

الف) آيات قرآن كريم. 77

ب) روايات... 83

گفتار دوم: ارزش شهادت زن در حدود. 85

الف) ادله دال بر اعتبار شهادت زن در زنا 86

ب) ادله‌اي دال بر عدم اعتبار شهادت زن منفرداً و منضماً در ساير حدود 89

1ـ مساحقه (هم جنس بازي زنان) 89

2ـ لواط.. 90

3ـ ساير حدود (قوادّي ـ قذف ـ شرب خمر ـ محاربه و افساد في‌الارض) 92

گفتار سوم: شهادت زنان در قصاص و ديات... 95

الف) بيان ديدگاه‌ها 96

ب) بررسي مستندات ديدگاه‌هاي چهارگانه. 97

1. قول به عدم حجيت... 97

2. قول به حجيت مطلق شهادت زنان در قصاص و ديات... 98

3. قول به تفصيل بين ديه و قصاص.... 99

4. قول به تفصيل بين صورت انضمام و انفراد. 99

گفتار چهارم: تأسيس اصل.. 102

1. اصل عدم پذيرش شهادت زنان. 103

2.‌ تفصيل بين دعاوي مربوط به حق الله و حق الناس... 103

3.‌ اصل پذيرش شهادت زنان. 104

گفتار پنجم: نکات پاياني و نتيجه. 105

مبحث سوم ـ زنان و حق قضاوت... 113

مقدّمه. 113

گفتار اول: تاريخچه و بيان اجمالي ديدگاه فقيهان. 114

بند اول: تاريخچه. 114

بند دوم: ديدگاه رايج فقيهان پيرامون قضاوت زنان. 117

الف) فقيهان اماميه. 118

ب) فقهاي اهل سنّت و جماعت... 120

گفتار دوم: بررسي مباني، ادلّه و مستندات قول مشهور. 122

بند اول: قرآن كريم. 122

بند دوم: سنّت... 128

بند سوم: اجماع. 140

بند چهارم: نقصان عقل زن. 143

بند پنجم: لزوم پوشيدگي زنان، حدّ الامكان عدم خروج از منزل و عدم معاشرت و گفتگو با مردان، مگر در صورت ضرورت و مصلحت... 147

بند ششم: سيره 149

بند هفتم: اصل عدم. 151

نتيجه نهايي.. 153

مبحث چهارم ـ نابرابري مبتني بر جنسيت در حوزه حقوق كيفري.. 156

مقدمه. 156

گفتار اول: قصاص نفس.... 157

گفتار دوم: ديه. 161

گفتار سوم: عدم قصاص پدر در قبال قتل فرزند. 168

گفتار چهارم: قتل در فراش... 171

 

فصل دوم ـ جستارهايي در فقه و حقوق كيفري

 

مبحث اول ـ تأملي بر «حبس به سبب تأخير در استيفاء قصاص» 175

مقدمه. 175

گفتار اوّل: لزوم کاستن از موارد حبس و تعداد زندانيان. 177

گفتار دوم: عوامل موثر در تأخير قصاص.... 182

گفتار سوم: حکم صور مختلف... 190

بنداوّل: حضور برخي و غيبت برخي ديگر از اولياء دم. 191

بندسوّم: صِغَر سن يا جنون برخي از اولياء دم. 197

بند چهارم: عدم پرداخت ديه توسط قاتل با وجود تقاضاي اولياء دم. 198

بند پنجم: عدم پرداخت فاضل ديه توسط اولياء دم جهت استيفاء قصاص.... 200

گفتار چهارم: ولايت بر صغير و مجنون در استيفاء قصاص.... 205

مبحث دوم ـ قتل در فراش، ماده 630 قانون مجازات اسلامي؛ بقا يا حذف؟. 212

مقدمه. 212

گفتار اوّل: بررسي مادة 179 قانون مجازات عمومي.. 214

بند اول: مستند يا الگوي مادة 179 قانون مجازات عمومي.. 214

بند دوم: مبناي مادة 179 قانون مجازات عمومي مصوّب سال 1304. 215

گفتار دوم: مبناي فقهي حكم مندرج در مادة 630. 216

بند اول: مستند فقيهان. 218

بند دوم: مبناي جواز قتل.. 222

گفتار سوم: لزوم تفسير مضيّق مادة 630 قانون مجازات اسلامي.. 226

گفتار چهارم: نکات پاياني و نتايج نهايي.. 228

مبحث سوم ـ اجراي مجازات؛ آشكار يا پنهان. 235

گفتار اوّل: مجازات در ملاء عام. 241

بند اول:‌ مستند علني بودن اجراي مجازات... 241

بند دوم: اعلام عمومي.. 243

بند سوم: اجراي علني مجازات، فقط در حدّ زنا 244

بند چهارم: كيفيت حضور مردم. 244

گفتار دوم: مبناي علني بودن مجازات... 246

 

فصل سوم ـ دو مبحث فلسفي و جرم‌شناختي

 

مبحث اول ـ فلسفه مجازات... 251

مقدمه. 251

گفتار اوّل: مراد از «فلسفه مجازات‏» 252

گفتار دوم: اشاره‌اي گذرا به نظريه‌هاي مطرح در فلسفه مجازات... 253

بند اوّل: نظريه فايده اجتماعي (دفاع اجتماعي) 254

بند دوم:‌ مكتب عدالت مطلق.. 255

بندسوم: نظريه پيشگيري و ارعاب... 256

بند چهارم:‌ نظريه اصلاح و تربيت مجرمان. 256

گفتار سوم:‌ فلسفه مجازات در اسلام. 258

گفتار چهارم: اصول حاكم بر مجازات‌هاي اسلامي.. 265

گفتار پنجم:‌ لزوم توجه به شخصيت مجرم در مجازات‌هاي اسلامي.. 267

گفتار ششم: توجه به فلسفه مجازات در استنباط فقهي.. 271

بند اوّل: توبه و اصلاح مجرم، عامل سقوط مجازات... 271

1. توبه قبل از دستگيري مجرم و اثبات جرم. 273

2. توبه بعد از اثبات جرم با اقرار. 275

بند دوم:‌ دفع مجازات به سبب شبهه. 276

بند سوم:‌ قسامه و بازدارندگي.. 277

بند چهارم: مجازات مجنون. 279

بند پنجم: تداخل و تعدّد مجازات‌ها 281

مبحث دوم ـ نگاهي به فقر از منظر جرم‌شناسي.. 283

مقدمه. 283

گفتار اوّل: فقر وتأثير آن در بزهكاري از نگاه متون ديني.. 286

گفتار دوم:‌ تأثير فقر در بزهكاري از ديدگاه جرم‌شناسي.. 290

بند اوّل: اشاره‌اي به ديدگاه‌ها 290

بند دوم: همبستگي مثبت بين فقر و جرم. 292

گفتار سوم: تأثير ثروت بر بزهكاري.. 299

گفتار چهارم:‌ نکات پاياني، نتايج و راهكارها 302

 

فصل چهارم ـ مناسبات فقه و حقوق (گفتگو)

 

منابع و مآخذ. 353

الف) منابع فارسي.. 353

ب) منابع عربي.. 356

ج) منابع لاتين.. 360

نمايه آيات... 361

روايات... 367

موضوعي.. 373

نظری ثبت نشده

دیدگاه شما