اشغال ایران توسط متفقین در اثناء جنگ جهانی دوم نقطه عطفی در رابطه ایران و آمریکا به شمار می‌آید. تا پیش از این تاریخ روسیه و انگلستان به عنوان قدرت‌های بزرگ جهانی بر صحنه سیاسی ایران مسلط بودند و ایالات متحده علی‌رغم موقعیتش به عنوان یک قدرت بزرگ فاقد نفوذ سیاسی متناسب با جایگاه جهانی‌اش در ایران بود. اما حضور گسترده نظامیان آمریکایی در خاک ایران در دوران جنگ به سرعت ایالات متحده را متوجه اهمیت ایران نمود. بروز جنگ سرد بین دو ابر قدرت پس از پایان جنگ جهانی دوم و موقعیت استراتژیک ایران به واسطه قرار گرفتن در مرزهای جنوبی شوروی و نیز ذخایر مهم نفت آن، اهمیت ایران برای ایالات متحده را دو صد چندان کرد. این تحولات سبب افزایش توجه واشنگتن به تهران و تلاش‌های گسترده برای تسلط بر ایران گردیدکه نهایتا خود را به صورت انجام کودتای آمریکایی سال 1953 نشان داد. این کودتا منجر به سقوط دولت مصدق و بازگشتن شاه به اریکه قدرت گشت. به سبب آن روسیه و انگلستان جای خود را در صحنه سیاسی ایران به آمریکا واگذار کردند. ایالات متحده جای پای محکم خود را تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی حفظ کرد.

با شروع جنگ سرد در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم نیاز ابر قدرت‌ها به کسب حمایت کشورهای جهان سوم باعث پیدایش و رشد رابطه حامی ـ پیرو میان بسیاری از کشورهای جهان سوم از یک سو و ایالات متحده و اتحاد شوروی از سوی دیگر گردید. سوال اصلی که این فصل در پی پاسخ به آن می‌باشد این است که آیا رابطه ایران و آمریکا که در بالا به آن اشاره شد و اساساً بین سال‌های 1942 تا 1955 پایه‌ریزی گردید را می‌توان در زمره این گونه روابط دانست؟ در این ارتباط سوال‌های دیگری نیز مطرح می‌گردد من جمله آنکه رابطه حامی ـ پیرو به چه نوع رابطه‌ای اطلاق می‌گردد و اینکه آیا شواهد و اسناد موجود مربوط به این دوره و جود این نوع رابطه را میان ایران و آمریکا تائید می‌کنند یا خیر. این بررسی در دو بخش انجام می‌شود. بخش نخست شامل یک بحث تئوریک در مورد رابطه حامی ـ پیرو است. بخش دوم تلاش می‌کند با استناد به شواهد تاریخی نشان دهد که مناسبات ایران و آمریکا در عصر پهلوی را می‌توان در زمره رابطه حامی ـ پیرو دانست.