این کتاب به دنبالِ بیانِ ادبیاتِ نظریِ رویکرد حلّ مسئله و حقوق درمان‌مدار که در کتاب‌های خارجی و در کتاب دیگرِ نگارنده (دادگاه‌های حلّ مسئله در حقوق کیفری ایران) مورد تشریح و معرفی قرار گرفته نیست؛ بلکه هدفِ اصلیِ کتاب، برجسته‌کردنِ موقعیت‌ها و نقاطی است که ظرفیتِ کاربست عَملی این رویکرد را دارد و نیز نشان‌دادنِ مواردی است که رویکرد حلّ مسئله و تئوری‌های مربوطه به‌طور عَملی توسط نویسنده در رسیدگی‌های کیفری مورد توجه و کاربست قرار گرفته‌اند. به همین منظور، ابتدا متنِ کامل رأی ذکر می‌شود و سپس طیِ چند نکته، سعی می‌گردد مواردی که اصول و شیوه‌های حلّ مسئله در متن رأی مورد توجه قرار گرفته بیان گردد و شرح مختصری بر آنها ذکر شود.

این کتاب می‌تواند از طریقِ آراءِ صادره به خوبی نشان دهد که فرآیند درمانِ دادگاه‌مدار در شرایطِ فعلیِ دادگاه‌هایِ کیفری ایران با چه «چالش‌ها» و معضلاتی روبروست، «نتایجِ» حاصل از اجرایِ این رویکرد چه خواهد بود و چه «راهکارهایِ عَملی» را می‌توان برای آنها پیش‌بینی کرد. به‌طوری‌که کاربستِ عَملیِ این رویکرد در پرونده‌های شماره 1 و 3 با موفقیت انجام‌شده و رأیِ قضایی نیز توأم با دستورات درمانی صادر شده است لیکن فرآیندِ تشخیص و درمانِ بیماری در پرونده‌های 2، 4 و 5 به دلایل مختلف –که در متن آراء و نکاتِ تحلیلی ذکر خواهد شد- به اتمام نرسیده و نتیجه درمانیِ کاملی از این فرآیند حاصل نشده است. همچنین در آراءِ مندرج در فصول دوم و سوم نیز هرچند نتایج غالباً مثبت بوده و به حلّ مسئله انجامیده است، لیکن در برخی مواقع، وجودِ عواملِ مختلفی منجر به عدم اثربخشی یا حلّ مسئله شده است.

نویسنده با در نظرگرفتن نسل‌هایِ سه‌گانه‌ی دادگاه‌های حلّ مسئله که در ابتدایِ این مقدمه به آن اشاره شد، این کتاب را در قالبِ سه فصل تنظیم نموده است. در فصل اول، آرائی که رویکردِ درمانِ بالینی در آنها غلبه داشته و دادگاه تلاشِ خود را مصروفِ درمانِ بیماریِ متهم یا شاکی نموده به‌عنوان نمونه مطرح و ارزیابی گردیده‌اند؛ در فصل دوم، آرائی که عموماً رویکرد اصلاحی و ترمیمی در آنها مورد کاربست قرار گرفته و در فصل سوم، آرائی که ذیل مفهومِ کلّی و عامِ عدالت حلّ مسئله قرار می‌گیرند ذکر و تحلیل شده‌اند.