0

حقوق مصادره

روی جلد
پشت جلد

  • امتیاز
  • نام کتاب حقوق مصادره
  • قیمت 80,000 ریال
  • شابک
    1. 978-964-511-286-6
  • تعداد صفحات 384
  • نوبت چاپ 1
  • سال انتشار 1390
  • شماره جلد / نوبت ویرایش 1 / 0

🔹گزیده ای از مقدمه به قلم نویسنده محترم :
📌یکی از مواردی که دولت ها حق مالکیت اشخاص را نادیده گرفته و اموال آنها را بدون پرداخت غرامت عادلانه تملک میکنند موردی است که این اموال به نوعی با ارتکاب جرم ارتباط داشته باشد.
📌به این معنا که یا اموال مذکور از طریق ارتکاب جرم تحصیل شده یا این که موضوع جرم بوده یا به عنوان ابزار و وسیله به منظور ارتکاب جرم مورد استفاده قرار گرفته و یا برای این منظور اختصاص یافته است.
📌در جوامع اولیه مصادره اختصاص به اموالی داشت که موجب مرگ اشخاص یا ایراد صدمه به آنان شده بود و یا برای ارتکاب این اعمال مورد استفاده قرار گرفته بوده است.
📌در مرحله بعد مصادره اموال با حقوق دریایی ارتباط پیدا کرد و کشتی هایی که برای ارتکاب جرائمی مانند دزدی دریایی و یا قاچاق و وسایلی که برای این منظور مورد استفاده قرار می گرفتند مورد توجه قرار گرفت.
📌اما تحول اساسی در این حوزه از نیمه دوم قرن بیستم و خصوصا از دهه ۱۹۷۰ آغاز شد. علت این موضوع گسترش روزافزون جرایم سازمان یافته و خصوصا قاچاق مواد مخدر بود که بزهکاران و سازمان های بزهکاری از طریق ارتکاب این جرایم میلیون ها دلار تحصیل می کردند و در این راستا مرتکب اعمال مجرمدنه دیگری مانند پولشویی، پرداخت رشوه، قاچاق زنان و کودکان و سلاح و مهمات نیز می شدند.
📌به این دلیل جنبش بین المللی به سمت مصادره وجود کثیف ناشی از جرم آغاز شد و در کشورهای مختلف قوانین متعددی در این رابطه به تصویب رسید.
📌موضوع مصادره اموال مرتبط با جرم که از منظر جرم شناسی و سیاست جنایی نیز به دلیل نقش آن در پیشگیری از جرم دارای اهمیت فراوانی است در اسناد بین المللی اعم از اعلامیه ها و کنوانسیون های بین المللی مثل اعلامیه کینگستون و کنوانسیون های وین، پالرمو و مریدا و در لوایح و قوانین نمونه که از طرف دوایر مختلف سازمان ملل متحد تهیه شده مورد توجه قرار گرفته است.

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                            صفحه

 

پيشگفتار. 15

 

 

مقدمه.. 17

 

 

 

بخش نخست: مفهوم اموال مرتبط با جرم و اقدامات و تصميمات ناظر بر آن

 

فصل نخست: مفهوم و مصاديق اموال مرتبط با جرم  25

 

 

گفتار نخست: مفهوم مال. 25

 

 

الف) تعريف مال. 25

 

 

ب) انواع مال. 27

 

 

1- اموال منقول و غيرمنقول. 28

 

 

2- اعيان و منافع. 28

 

 

3- حقوق مالي و غيرمالي.. 29

 

 

4- اسناد تجاري و غيرتجاري.. 29

 

 

5- امتيازات مالي.. 30

 

 

ج) مفهوم مال و استقلال حقوق كيفري.. 30

 

 

گفتار دوم: مصاديق اموال مرتبط با جرم. 31

 

 

الف) اموال ناشي از ارتكاب جرم. 31

 

 

ب) منافع غيرمستقيم ناشي از ارتكاب جرم. 35

 

 

ج) ابزار و وسايل ارتكاب جرم و اشياء موضوع جرم. 36

 

 

د) اموال سازمان‌هاي تروريستي.. 38

 

 

هـ) مصاديق اموال مرتبط با جرم در اسناد بين‌المللي.. 39

 

 

گفتارسوم: مقايسهي اموال مرتبط با جرم با ضرر و زيان ناشي از جرم. 42

 

 

فصل دوم: ضبط و مصادره‌ي اموال مرتبط با جرم  48

 

 

گفتار نخست: مفهوم، تاريخچه و انواع ضبط و مصادره 48

 

 

الف) معاني لغوي و اصطلاحي ضبط.. 48

 

 

ب) معاني لغوي و اصطلاحي مصادره 49

 

 

ج) کاربردهاي مختلف ضبط در قوانين جزايي ايران. 51

 

 

د) مفهوم دقيق واژ‌ه‌هاي «Confiscation» و «Forfeiture» 53

 

 

هـ) مفهوم ضبط و مصادره در اسناد بين‌المللي.. 55

 

 

و) تفاوت ضبط و مصادره 57

 

 

ز) پيشينه‌ي تاريخي ضبط و مصادره‌ي اموال مرتبط با جرم. 59

 

 

1ـ ضبط و مصادره در سده‌هاي پيشين.. 59

 

 

2ـ جنبش بين‌المللي به سمت مصادره‌ي وجوه کثيف ناشي از جرم. 62

 

 

ح) تاريخچه‌ي قانو‌ن‌گذاري راجع به ضبط و مصادره‌ي اموال مرتبط با جرم. 63

 

 

1ـ حقوق انگليس.... 63

 

 

2ـ حقوق ايران. 67

 

 

ط) انواع مصادره 70

 

 

1ـ مصادره‌ي عام و مصادره‌ي خاص.... 70

 

 

2ـ مصادره‌ي کيفري و مصادره‌ي مدني.. 72

 

 

3ـ مصادره‌ي اجباري و مصادره‌ي اختياري.. 73

 

 

4ـ مصادره‌ي عين و مصادره‌ي بها 74

 

 

گفتار دوم: محاسن و معايب ضبط و مصادره‌ي اموال. 77

 

 

الف) محاسن ضبط و مصادره‌ي اموال. 77

 

 

1ـ امکان انتخاب به عنوان جايگزين زندان. 77

 

 

2ـ سرعت و سهولت اجرا 80

 

 

3ـ ارعاب خاص و عام. 80

 

 

4ـ مناسب بودن براي جرايم اقتصادي.. 83

 

 

‌5 ـ فايدهي اقتصادي.. 84

 

 

ب) معايب ضبط و مصادره‌ي اموال. 85

 

 

1ـ تعارض با اصل شخصي بودن مجازات‌ها 85

 

 

2ـ تعارض با اصل تساوي مجازات‌ها 86

 

 

3ـ امکان استفاده از جزاي نقدي به جاي مصادره‌ي اموال. 87

 

 

گفتار سوم: اهداف ضبط و مصادره‌ي اموال. 89

 

 

الف) مجازات مجرمين.. 90

 

 

ب) تأمين منابع مالي دولت... 91

 

 

ج) جبران خسارت زيانديدگان. 92

 

 

د) پيشگيري از وقوع جرم. 93

 

 

1ـ ناتوانسازي مجرمين.. 94

 

 

2ـ ارعاب خاص و عام. 95

 

 

3ـ پيشگيري وضعي.. 96

 

 

گفتار چهارم: مباني شرعي و قانوني جواز ضبط و مصادره‌ي اموال. 98

 

 

الف) دلايل مشروعيت تعزير مالي.. 98

 

 

1ـ آيات و روايات... 99

 

 

2ـ اطمينان عقلي.. 100

 

 

3ـ اولويت قطعي.. 101

 

 

4ـ اطلاق ادله‌ي حکومت و ولايت فقيه جامع شرايط.. 102

 

 

ب) دلايل توجيهي مصادره‌ي اموال. 103

 

 

1ـ تحصيل مال از راه نامشروع. 103

 

 

2ـ تحصيل مال از راه غير قانوني.. 104

 

 

3ـ اختصاص دادن مال براي ارتکاب جرم. 105

 

 

4ـ اعراض.... 106

 

 

فصل سوم: موارد و شرايط مصادره‌ي اموال   107

 

 

گفتار نخست: مصادره‌ي اموال ناشي از ارتکاب جرم. 107

 

 

الف) انتفاع از رفتار مجرمانه. 109

 

 

ب) حرفه يا پيشه‌ي مجرمانه. 110

 

 

ج) اقسام رفتار جزايي.. 111

 

 

1ـ رفتار جزايي خاص.... 111

 

 

2ـ رفتار جزايي عام. 111

 

 

د) ارتباط منفعت با رفتار مجرمانه. 112

 

 

هـ) ارزش منفعت... 114

 

 

1ـ ارزش بازاري مال. 114

 

 

2ـ هزينه‌هاي ارتکاب جرم. 116

 

 

و) «اموال قابل استرداد» و «اموال موجود» 120

 

 

گفتار دوم: مصادره‌ي منافع غيرمستقيم ناشي از ارتکاب جرم. 122

 

 

الف) مصاديق منفعت غيرمستقيم. 122

 

 

1ـ افزايش قيمت ناشي از خريد و فروش مال ناشي از جرم. 122

 

 

2ـ نتايج و منافع. 123

 

 

3ـ سود بانکي.. 123

 

 

ب) بررسي امکان مصادره‌ي منفعت غيرمستقيم. 124

 

 

1ـ دارا شدن غير عادلانه. 124

 

 

2ـ اطلاق مفهوم منفعت و مال. 129

 

 

3ـ موضع اسناد بين‌المللي.. 130

 

 

4ـ رويه‌ي قضايي ايران. 131

 

 

5- موضع قانون مبارزه با پولشويي.. 140

 

 

گفتار سوم: مصادره‌ي ابزار و وسايل ارتکاب و اشياء موضوع جرم. 140

 

 

الف) پيشينه‌ي تاريخي و تقنيني.. 140

 

 

ب) شيوه‌هاي قانونگذاري.. 145

 

 

ج) دلايل توجيهي مصادره 146

 

 

1ـ خطرناک بودن مال. 146

 

 

2ـ ممنوعيت قانوني استرداد مال. 147

 

 

3ـ تسهيل وقوع جرم. 148

 

 

4ـ امکان استفاده‌ي مجدد مال در ارتکاب جرم. 150

 

 

5ـ اختصاص مال براي ارتکاب جرم. 150

 

 

گفتار چهارم: مصادره‌ي وجه نقد. 151

 

 

الف) اهميت موضوع. 151

 

 

ب) پيشينه‌ي تاريخي و تقنيني.. 153

 

 

ج) شرايط مصادره‌ي وجه نقد. 155

 

 

1ـ «مال قابل استرداد» تلقي شدن وجه نقد. 156

 

 

2ـ اختصاص وجه نقد براي ارتکاب جرم. 156

 

 

3ـ تحقق نصاب معين.. 156

 

 

گفتار پنجم: مصادره‌ي اموال سازمان‌هاي تروريستي.. 157

 

 

الف) پيشينه‌ي تاريخي و تقنيني.. 158

 

 

ب) شرايط مصادره 160

 

 

1ـ محکوميت کيفري به اتهام فعاليت‌هاي تروريستي.. 160

 

 

2ـ تعلق شخص به سازمان‌هاي تروريستي.. 161

 

 

3ـ تصرف يا کنترل نسبت به مال. 161

 

 

4ـ استفاده يا احتمال استفاده از مال براي فعاليت‌هاي تروريستي.. 161

 

 

فصل چهارم: استرداد و معدوم کردن اموال   162

 

 

گفتار نخست: مفهوم استرداد و معدوم کردن. 162

 

 

الف) معاني لغوي و اصطلاحي استرداد. 162

 

 

ب) معاني لغوي و اصطلاحي معدوم کردن. 165

 

 

ج) تلاقي مفهوم استرداد با مفهوم مصادره در حقوق ايران. 165

 

 

گفتار دوم: مباني فقهي و قانوني تکليف به استرداد اموال. 168

 

 

الف) مباني فقهي.. 168

 

 

1ـ قرآن کريم. 168

 

 

2ـ سنّت... 169

 

 

3ـ قواعد فقهي.. 170

 

 

ب) مباني قانوني.. 173

 

 

1ـ قانون اساسي.. 173

 

 

2ـ قوانين عادي.. 173

 

 

گفتار سوم: شرايط استرداد و معدوم کردن اموال. 175

 

 

الف) شرايط استرداد. 175

 

 

1ـ وجود عين مال. 175

 

 

2ـ امکان تسليم عين.. 176

 

 

3ـ بلامعارض بودن مال. 177

 

 

4ـ درخواست ذينفع. 178

 

 

5ـ عدم لزوم وجود مال در بازپرسي يا دادرسي.. 179

 

 

6ـ عدم لزوم مصادره يا معدوم کردن مال. 179

 

 

7ـ فقدان ممنوعيت قانوني.. 179

 

 

ب) شرايط معدوم کردن. 180

 

 

1ـ عدم لزوم مصادره يا استرداد مال. 180

 

 

2ـ فقدان منفعت عقلايي و شرعي.. 181

 

 

3ـ خطرناک بودن مال. 182

 

 

فصل پنجم: موانع مصادره‌ي اموال... 183

 

 

گفتار نخست: پولشويي.. 183

 

 

الف) رابطه‌ي مصادره و پولشويي.. 184

 

 

ب) ضرورت مبارزه با پولشويي.. 185

 

 

ج) پولشويي در حقوق انگليس و ايران. 186

 

 

1ـ انگليس.... 186

 

 

2ـ ايران. 191

 

 

د) تسرّي يا عدم تسرّي جرايم پولشويي به مرتکبين جرايم اصلي.. 193

 

 

گفتار دوم: مجرميت مضاعف... 197

 

 

گفتار سوم: راز داري بانکي.. 200

 

 

گفتار چهارم: انتقال مال به اشخاص ثالث... 202

 

 

 

بخش دوم: آيين رسيدگي راجع به اموال مرتبط با جرم و قواعد ناظر بر آن

 

فصل نخست: مراحل رسيدگي مربوط به مصادره  205

 

 

گفتار نخست: مرحله‌ي مقدماتي.. 205

 

 

الف) اختيارات تعقيبي.. 205

 

 

1 ـ دستورهاي اعدادي.. 206

 

 

2ـ دستورهاي مربوط به افشاء. 207

 

 

3ـ دستورهاي مربوط به اطلاعات مشتري.. 208

 

 

4ـ دستورهاي مربوط به شفافسازي حساب... 209

 

 

5ـ مجوز بازرسي و توقيف... 209

 

 

ب) رسيدگي مربوط به توقيف اموال. 213

 

 

1ـ زمان درخواست... 214

 

 

2ـ آثار دستور توقيف... 215

 

 

3ـ اصلاح و الغاء دستور توقيف... 216

 

 

ج) آيين توقيف و نگهداري اموال. 218

 

 

1ـ آيين توقيف اموال. 218

 

 

1ـ1ـ توقيف اشياء و اموال ضروري.. 219

 

 

1ـ2ـ تنظيم صورت جلسه. 220

 

 

1-3- تعريف و توصيف اموال. 220

 

 

1ـ4ـ ارائه‌ي رسيد به مالک يا متصرف... 221

 

 

1ـ5 ـ کسب نظر آزمايشگاه 222

 

 

2ـ آيين نگهداري اموال. 223

 

 

2ـ1ـ تأسيس سازمان خاص.... 224

 

 

2ـ2ـ تحويل اموال به مراجع ذيربط.. 225

 

 

2ـ3ـ ممنوعيت استفاده از اموال توقيفي.. 226

 

 

2ـ4ـ هزينه‌هاي نگهداري اموال. 227

 

 

2ـ5 ـ اداره‌ي اموال توقيفي.. 229

 

 

گفتار دوم: مرحله‌ي دادرسي مربوط به مصادره 229

 

 

الف) فرض‌هاي قانوني مربوط به پيشه‌ي مجرمانه. 230

 

 

1ـ مال منتقل شده به متهم. 230

 

 

2ـ مال تصرف شده توسط متهم پس از محکوميت... 230

 

 

3ـ هزينه‌هاي انجام شده توسط متهم. 231

 

 

4ـ مال عاري از ساير منافع. 232

 

 

ب) الغاء فرض‌هاي مربوط به پيشه‌ي مجرمانه. 233

 

 

1ـ احراز نادرستي فرض.... 233

 

 

2ـ احراز وجود خطر شديد بي‌عدالتي.. 233

 

 

ج) احراز انتفاع متهم از رفتار جزايي.. 234

 

 

د) ادله در دادرسي مربوط به مصادره 236

 

 

1ـ اثبات بر اساس موازنه‌ي احتمالات... 236

 

 

2ـ معکوس شدن بار اثبات در مورد پيشه‌ي مجرمانه. 237

 

 

هـ) تعويق دستور مصادره 237

 

 

و) صدور دستور مصادره 238

 

 

1ـ تعيين مبلغ مشخص..... 238

 

 

2ـ تعيين مهلت پرداخت... 239

 

 

3ـ صدور دستور مصادره در مورد متهمين فراري.. 239

 

 

گفتار سوم: مرحله‌ي تجديد نظر و بازنگري در دستور مصادره 241

 

 

الف) بازنگري در دستور مصادره 241

 

 

1ـ صدور دستور مصادره‌ي جديد. 242

 

 

2ـ بازنگري در ميزان منفعت... 242

 

 

3ـ بازنگري در ميزان اموال موجود. 243

 

 

4ـ الغاء مبالغ کم يا ناقص..... 244

 

 

5 ـ بازنگري در دستور صادره عليه متهمين فراري.. 245

 

 

ب) تجديدنظرخواهي.. 245

 

 

1ـ تجديدنظرخواهي از دستور توقيف... 245

 

 

2 ـ تجديدنظرخواهي از دستور مصادره‌ي وجه نقد. 246

 

 

3ـ تجديدنظرخواهي از دستور مصادره 246

 

 

گفتار چهارم: مرحله‌ي اجراي دستور مصادره 249

 

 

الف) مأمورين اجراي دستور مصادره 250

 

 

ب) قصور در پرداخت و ضمانت اجراي آن. 251

 

 

ج) سود وجوه پرداخت نشده 253

 

 

د) اجراي دستور مصادره در خارج از کشور. 253

 

 

گفتار پنجم: مصادره‌ي مدني يا استرداد مدني عوايد ناشي از جرم. 255

 

 

الف) پيشينه‌ي تاريخي و تقنيني مصادره‌ي مدني.. 256

 

 

ب) استرداد مدني در حقوق انگليس.... 257

 

 

1ـ ارتباط موضوع با رسيدگي کيفري.. 259

 

 

2ـ بار اثبات و معيار آن. 260

 

 

ج) مصادره‌ي مدني در حقوق ايران. 260

 

 

فصل دوم: مصادره‌ي اموال و حقوق اشخاص ثالث    263

 

 

گفتار نخست: مصاديق و انواع اشخاص ثالث... 263

 

 

الف) مصاديق شخص ثالث... 264

 

 

ب) انواع شخص ثالث... 265

 

 

گفتار دوم: مباني مصادره‌ي اموال شخص ثالث... 268

 

 

الف) نظريه‌ي «مال مجرم» 269

 

 

ب) نظريه‌ي «سپردن مسامحه‌کارانه» 270

 

 

ج) نظريه‌ي «تمام اقدامات معقول» 271

 

 

د) نظريه‌ي «علم و رضايت مالک» 274

 

 

گفتار سوم: حقوق و تکاليف اشخاص ثالث... 278

 

 

الف) حقوق اشخاص ثالث... 278

 

 

1- حق اطلاع يافتن از جريان دادرسي و تدارک دفاع. 278

 

 

2- حق اعتراض به تصميمات قضايي.. 283

 

 

3- حق جبران خسارت... 291

 

 

ب) تکاليف اشخاص ثالث... 295

 

 

1- خودداري از دخالت در اموال توقيفي.. 295

 

 

2- استرداد اموال و عوايد ناشي از جرم. 296

 

 

گفتار چهارم: شيوه‌هاي حمايت از اشخاص ثالث داراي حسن نيت... 299

 

 

الف) خودداري از توقيف فيزيکي مال. 299

 

 

ب) فراهم کردن موجبات فعاليت‌هاي اقتصادي و تجاري.. 300

 

 

ج) پرداخت هزينه‌هاي معقول زندگي از محل اموال توقيفي.. 301

 

 

د) پرداخت خسارات مربوط به دادرسي و توقيف اموال. 301

 

 

هـ) پيش‌بيني حق تقدم و تسهيلات خاص در خريد اموال. 301

 

 

و) پيش‌بيني جزاي نقدي به جاي مصادره 302

 

 

ز) پيش‌بيني حق اعتراض به تصميمات قضايي و ساير اصول دادرسي عادلانه. 302

 

 

فصل سوم: قواعد دادرسي ناظر بر مصادره‌ي اموال و موازين حقوق بشر  304

 

 

گفتار نخست: مصادره‌ي اموال و فرض بيگناهي.. 305

 

 

الف) مفهوم و مستندات فرض بيگناهي.. 305

 

 

ب) ظهور اماره‌ي مجرميت... 306

 

 

ج) بررسي تعارض احتمالي قواعد دادرسي ناظر بر مصادره با  فرض بي‏گناهي.. 307

 

 

د) معکوس شدن بار اثبات در اسناد بين‌المللي.. 312

 

 

گفتار دوم: مصادره‌ي اموال و قاعده‌ي عطف بماسبق نشدن قوانين کيفري.. 314

 

 

الف) مفهوم و مستندات قاعده‌ي عطف بماسبق نشدن. 314

 

 

ب) بررسي تعارض احتمالي قواعد دادرسي ناظر بر مصادره‌ي اموال با قاعده‌ي عطف بماسبق نشدن  315

 

 

گفتار سوم: مصادره‌ي اموال و اصل ضرورت تناسب حقوق فرد و جامعه. 320

 

 

الف) مفهوم و مستندات اصل ضرورت تناسب حقوق فرد و جامعه. 320

 

 

ب) بررسي تعارض احتمالي مصادره‌ي اموال با اصل ضرورت تناسب حقوق فرد و جامعه  321

 

 

فصل چهارم: چگونگي استيفاي اموال و عوايد ناشي از جرم  326

 

 

گفتار نخست: تشريفات مطالبه. 326

 

 

الف) دادخواست يا درخواست؟. 326

 

 

ب) عدم لزوم تقديم دادخواست در دادگاه‌هاي نظامي.. 332

 

 

ج) نمايندگي دادستان در مورد مطالبه‌ي خسارات وارده به اموال عمومي.. 334

 

 

د) مطالبه‌ي وجه يا مال موضوع اسناد تجاري و غيرتجاري.. 335

 

 

گفتار دوم: سقوط دعوي عمومي و استيفاي عوايد ناشي از جرم. 336

 

 

الف) حدوث جهات سقوط دعوي پس از طرح موضوع در دادگاه کيفري.. 336

 

 

1ـ فوت متهم. 337

 

 

2ـ جنون متهم. 340

 

 

3ـ ساير جهات سقوط دعوي عمومي.. 342

 

 

ب) حدوث جهات سقوط دعوي پيش از طرح موضوع در دادگاه کيفري.. 343

 

 

گفتار سوم: چگونگي ضمان استرداد در فرض تعدد مجرمين.. 345

 

 

الف) تناسب ـ احراز سهم واقعي هر يک از متهمين.. 345

 

 

ب) تساوي ـ احراز مساوي بودن سهم متهمين و يا عدم احراز واقع. 346

 

 

ج) تضامن ـ تعاقب ايادي و يا تصريح قانون. 348

 

 

د) ارزيابي حقوقي شيوه‌هاي فوق.. 351

 

 

فهرست منابع... 363

 

 

1. منابع فارسي و عربي.. 363

 

 

الف) کتابها 363

  

 

2) منابع انگليسي.. 373

 

نظری ثبت نشده

دیدگاه شما