جهان در حال انتقال قدرت است و در حالی که قدرت آمریکا رو به افول است قدرت تعدادی دیگر از کشورها در حال افزایش است. در این میان ارزیابی مجدد هند از گزینه‏ های سیاست خارجی خود نیز، پویایی روابط بین‏ الملل را در دراز مدت، به ویژه در زمینه تغییر ژئوپلیتیک از غرب به آسیا، نشان می‌دهد. تغییر توازن قوا در عرصه جهانی فرصت‏ها و چالش‏ های جدیدی را برای هند ایجاد می‌کند. سیاست خارجی هند در شرایط تعیین‏ کننده‏ای قرار دارد و از پایان جنگ سرد شاهد یک تغییر پارادایمی است.

سیاست خارجی این کشور در طول جنگ سرد با ایدئولوژی جواهر لعل نهرو که اغلب به عنوان آرمان‏گرایی نهرویی توصیف می‌شد، محدود شد. سیاست آن در این دوره مبتنی بر عدم تعهد و بعداً شبه اتحاد با اتحاد جماهیر شوروی بود و در عین حال استقلال و استقلال استراتژیک را در سیاست خارجی خود حفظ کرد.

پایان جنگ سرد هند را از چتر امنیتی شوروی محروم کرد و بحران اقتصادی سیاستگذاران هندی را مجبور به اتخاذ خط عملگرایانه ‏تری در سیاست ‏های اقتصادی و خارجی کرد. بنابراین، امروز در سیاست خارجی هند تغییر روشنی به سمت رئالیسم عملی وجود دارد.

روابط هند با ایالات متحده پس از پایان جنگ سرد، نمود آشکاری از این دیدگاه عملی جدید است. پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همراه با اصلاحات اقتصادی هند زمینه تغییر تدریجی در نحوه ادراک متقابل دو کشور را فراهم کرد. این روند تدریجیِ گرم شدن روابط دوجانبه پس از آزمایش‏ های هسته‏ ای هند در مه 1998 به طور ناگهانی متوقف شد. با این حال این سردی روابط دیری نپایید و با سفر رئیس جمهور کلینتون به هند در مارس 2000، بهبود در روابط اتفاق افتاد. از آن زمان به بعد، به خصوص در دوره جورج بوش روابط بین دو کشور به سرعت تا حد روابط استراتژیک و تعاملات همه جانبه گسترش یافت. پس از آن در دوره باراک اوباما و دونالد ترامپ با طرح استراتژی محور آسیا و گسترش محدوده استراتژی آسیایی آمریکا از آسیا ـ پاسیفیک به هندوپاسیفیک ضمن تعیین جایگاه جدید برای هند در سیاست خارجی آمریکا روابط دو کشور با افت و خیزهایی همراه بوده است.