فهرست مطالب

 

بخش اول: سياست جنايي تقنيني نظري افغانستان در قبال زنان بزه‌يده در پرتو اسناد بين‌الملل

 

 

 

 

فصل اول: مفاهيم،گستره(مباني، اصول، الزامات، داده‌های علمی) سياست جنايي و جرم‌انگاري رفتارهای آسيب‌زا عليه زنان 26

 

مبحث اول: سياست جنايي وگستره آن 27

 

گفتار اول: مفهوم سياست جنايي 27

 

بنداول: مفهوم لغوي و اصطلاحي سياست وجنايي 28

 

1-1مفهوم لغوي سياست 28

 

2-1 مفهوم اصطلاحي سياست 28

 

3-1 مفهوم لغوي «جنايي» 29

 

4-1 مفهوم اصطلاحي «جنايي» 29

 

بند دوم: مفهوم اصطلاحي سياست جنايي 30

 

گفتار دوم: انواع سياست جنايي 32

 

بنداول: سياست جنائي مضيق 33

 

بند دوم: سياست جنايي موسع 34

 

بند سوم: تحليل و ريشه‌يابي سياست جنايي موسع در انديشه حقوقدانان 36

 

بندچهارم: سياست جنايي سازمان ملل متحد 38

 

گفتار سوم: مباني، مدل، تعريف سياست جنايي تقنيني افغانستان و شاخصه‌هاي راهبردي آن 39

 

بنداول: مباني، مدل سياست جنايي تقنيني افغانستان 40

 

بند دوم: سياست جنايي تقنيني افغانستان 45

 

بندسوم: شاخصه‌ها و مؤلفه‌هاي سياست جنايي تقنيني افغانستان 46

 

مبحث دوم: ساختار، اصول راهبردي و ملزومات منابع ملي و فراملي سياست جنايي تقنيني افغانستان 52

 

گفتار اول: ساختار اسناد ومنابع ملي وفراملي 53

 

بند اول: اسناد و منابع فراملي 53

 

1-1 اسناد خاص بين‌المللی راجع به زنان 54

 

1-1-1 اسناد بين‌المللی منع و مبارزه با قاچاق زنان و دختران 55

 

الف. كنوانسيون ‌چندگانه منع و الغاي خريد و فروش زنان 55

 

ب. قرارداد بين‌المللي راجع به پيشگيري از معامله نسوان كبيره 55

 

ج. اعلاميه ممنوعيت قاچاق زنان و دختران (2000) 56

 

د. تدابير پيشگيرانه از خريد وفروش وقاچاق زنان. (1994) 58

 

2-1-1 اسناد بين‌المللی رفع اشکال خشونت عليه زنان 59

 

الف. اعلاميه رفع اشکال خشونت بر زنان، (1993) 59

 

ب. قطعنامه شماره 45 و 46 كميسيون حقوق بشر 59

 

ج. قطعنامه مقابله با سنت‌هاي زن ستيزانه (1998) 60

 

د. اعلاميه مقابله با جرايم با توجيه حيثيتي. (2000) 60

 

ه. قطعنامه رفع هرگونه خشونت عليه زنان(2000) 61

 

و. اعلاميه مطالعه عميق همه اشكال خشونت عليه زنان(2000) 62

 

ز. كنوانسيون شرايط جسمي و رواني زنان در ازدواج (1962) 62

 

ح. توصيه‌نامه بررسي مسأله خشونت عليه زنان (1992) 63

 

ط. توصيه‌نامه مقابله با اعمال سنتي مضر به زنان و دختران 63

 

3-1-1 اسناد بين‌المللی رفع اشکال تبعيض عليه زنان 64

 

الف. كنوانسيون محو اشكال تبعيض عليه زنان، (1979) 64

 

ب. توصيه‌نامه‌هاي كميته رفع تبعيض عليه زنان 66

 

1- ب توصيه‌نامه شماره 3 كميته رفع تبعيض عليه زنان (1987) (رفع تعصب‌ها و پيشداوري‌ها) 66

 

2- ب توصيه‌نامه شماره 12 كميته رفع تبعيض عليه زنان (1989) (گزارش جامع دولت‌ها از اجراي تعهدات‌شان) 66

 

3- ب توصيه‌نامه شماره 22 كميته رفع تبعيض عليه زنان (1990) (اقدامات فوري سازمان‌هاي دولتي و غيردولتي) 67

 

4-1-1 ساير اسناد بين‌المللی مختص به زنان 67

 

الف. مشاركت زنان دراستراتژي‌هاي نظامي و سياسي مصوب 2000 67

 

ب. كنوانسيون حقوق سياسي زنان 67

 

ج. اعلاميه حمايت از زنان و كودكان در مواقع اضطراري و درگيري‌هاي مسلحانه (1974) 68

 

د. اعلاميه نقش آفريني زنان در فرآيند صلح و تعاملات بين‌المللي (1982) 68

 

2-1 اسناد عام بين‌المللی راجع به زنان 69

 

1-2-1 كنوانسيون، ميثاق‌ها 69

 

الف. كنوانسيون جلوگيري و مجازات جنايت كشتار دسته‌جمعي (ژنوسايد.) 69

 

ب. ميثاق بين‌المللي حقوق مدني، سياسي 70

 

ج. ميثاق بين‌المللي حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي 71

 

د. اساسنامه ديوان كيفري بين‌المللي 72

 

2-2-1 قطعنامه‌ها 72

 

الف. منشور ملل‌متحد 72

 

ب. اعلاميه جهاني حقوق بشر 73

 

ج. اعلاميه وين 74

 

د. اعلاميه اصول بنيادين عدالت براي بزه‌يدگان جرايم و سوء استفاده از قدرت 74

 

3-2-1 اسناد منطقه‌اي 75

 

الف.کنوانسيون‌ها و قراردادها 75

 

 

 

 

ب. اسناد سازمان كنفرانس اسلامي 76

 

ا- ب اعلاميه جهاني اسلامي حقوق بشر (1981) 76

 

2- ب اعلاميه قاهره راجع به حقوق بشر در اسلام (1990) 77

 

3- ب منشور عربي حقوق‌بشر (1994) 78

 

4- ب اعلاميه تهران 78

 

بند دوم: اسناد ومنابع ملي 79

 

1-2 اسناد وکنوانسيون‌هاي بين‌المللي 79

 

2-2 منابع داخلي 81

 

الف. منابع حقوقي (قوانين اساسي و عادي، مقررات يا فرامين
تقنيني) 82

 

ب. قوانين عادي 83

 

ج. مقرره 85

 

ه. منابع ايدئولوژيك اسلامي (شريعت) 85

 

و. عرف 86

 

ز. دكترين و انديشه‌هاي حقوقي 87

 

گفتاردوم: اصول کلي راهبردي سياست جنايي تقنيني و تعاملات و رفع تعارض منابع آن 88

 

بند اول: اصول کلي راهبردي منابع ملي 90

 

1-1- اصل حق حيات 92

 

2-1 اصل برائت ذمه 93

 

3-1 اصل قانوني بودن جرم و مجازات 94

 

4-1 اصل دسترسي به حمايت‌هاي خاص مراجع قانوني و برخورداري از رفتار منصفانه 95

 

5-1 اصل دسترسي به جبران خسارت ناشي از اشتباهات سيستم عدالت كيفري 96

 

6-1 اصل برخورداري مساوي از قانون 97

 

7-1 دسترسي به محاكم قانوني و عادلانه 97

 

8-1 اصل استقلال و بي‌طرفي بودن قضات 98

 

9-1 اصل بهره‌مندي از حقوق خانواده 99

 

بنددوم: تعاملات و رفع تعارض اسناد ملي و فراملي 100

 

1-2 تعاملات 100

 

1-1-2 جايگاه حقوق‌بشر در قانون اساسي 100

 

2-1-2 ضمانت اجراي داخلي حقوق‌بشر 100

 

3-1-2 ضمانت اجراي بين‌المللي حقوق بشر 101

 

الف: طرح و ارائه پاسخ كيفري 101

 

ب: ترسيم مرزهاي مجاز سياست جنايي 101

 

ج: مداخله در فرآيند سياست‌گذاري 101

 

د: مداخله غير رسمي در سامانه برنامه‌ريزي جنايي 102

 

2-2 رفع تعارض 102

 

1-2-2 نظريات مطرح در جامعه افغانستان 104

 

2-2-2 راهکارهای رفع تعارض منابع ملی و فراملی سياست جنايی 108

 

مبحث سوم: علوم پايه سياست جنايي تقنيني (بزه‌يده‌شناسي) 111

 

گفتاراول: مفهوم، مصاديق و کانون‌هاي بزه‌يدگي 111

 

بند اول: مفهوم بزه‏ديده‌شناسي و انواع آن 112

 

بند دوم: بزه‏ديده‌شناسي زنان 113

 

بند سوم: بزه‏ديدگي زنان 115

 

بند چهارم: مصاديق بزه‌يدگي زنان 116

 

بند پنجم: کانون‌هاي بزه‌يدگي زنان 118

 

گفتار دوم: عوامل تاثيرگذار بر بزه‌ديدگي زنان 119

 

بند اول: عوامل شخصي و شخصيتي بزه‌ديده 121

 

بند دوم: عوامل فرهنگي 121

 

بند سوم: عوامل اجتماعي 122

 

بند چهارم: عوامل اقتصادي 124

 

بند پنجم: عوامل دولتي 126

 

بند ششم: مخاصمات مسلحانه 127

 

بند هفتم: خشونت درزندان‌ها و بازداشتگاه‌ها 130

 

بند هشتم: خشونت در عرصه‌هاي قانون‌گذاري 131

 

فصل دوم: جرم‌انگاري افتراقي رفتارهاي آسيب زاي به زنان 133

 

مبحث اول: ضرورت جرم‌انگاري افتراقي رفتارهاي آسيب زاي به زنان 134

 

گفتار اول: معيارآسيب‌پذيري 135

 

گفتار دوم: معيار عملکرد پويا يا انفعالي زنان در پيدايش جرم 137

 

گفتار سوم: معيارآفرينش و خلق پديده مجرمانه 138

 

گفتارچهارم: عنصر عملكرد 139

 

مبحث دوم: مفهوم جرم‌انگاري، جرم‌انگاري افتراقي، شاخصه‌ها و مختصات جرم‌انگاري استاندارد، معيارهاي جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب زا 142

 

گفتاراول: مفهوم جرم‌انگاري 142

 

گفتار دوم: جرم‌انگاري افتراقي 143

 

گفتار سوم: شاخص‌ها و مختصات جرم‌انگاري استاندارد 145

 

بند اول: صراحت و شفافيت جرم‌انگاري 146

 

بند دوم: كارايي و مؤثريت جرم‌انگاري 148

 

بند سوم: قاطعيت، حتميت و قابليت اجرائي داشتن 148

 

بند چهارم: سودمندي و نافع بودن جرم‌انگاري 149

 

بند پنجم: اعمال مصالح جمعي و فردي 150

 

بند ششم: تبيين اهداف و انگيزه جرم‌انگاري 151

 

بند هفتم: قانوني بودن جرم‌انگاري 152

 

بند هشتم: اصل ضرورت جرم‌انگاري 153

 

۱ـ8 فيلتر اصول 155

 

۲ـ 8 فيلتر پيش‌فرض‌ها 155

 

۳ـ 8 فيلتر كاركردها 155

 

گفتار چهارم: معيارهاي جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب زا 156

 

بند اول: ساختار و جوانب پديده مجرمانه 157

 

بند دوم: شموليت جرم‌انگاري بر تمامي افراد و پيامد‌هاي بزه‌ديدگي 158

 

بند سوم: توجه به وضعيت و درجه آسيب‌پذيري بزه‌ديده 160

 

مبحث سوم: جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب زاي به زنان در محيط خانواده و
اجتماع 160

 

گفتار اول: جرم‌انگاري جرائم عليه زنان در محيط خانواده 161

 

بند اول: جرم‌انگاری رفتارهاي آسيب‌زا با ماهيت تعدي جسمي ـ جنسي 164

 

1-1 جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب‌زاي جسماني 165

 

2-1 جرم‌انگاری رفتارهاي آسيب زاي جنسي 170

 

3-1 جرم‌انگاری رفتارهای آسيب زای در ازدواج 172

 

بند دوم: جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب‌زا با ماهيت تعدي رواني عليه زنان 178

 

1-2 جرم‌انگاري تهديد، تهمت( قذف)، بدرفتاري كلامي 178

 

2-2 جرم‌انگاري محروم سازی اجباري از حقوق مدني (تحصيل، اشتغال و خدمات بهداشتي) 182

 

بند سوم: جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب‌زا با ماهيت تعدي به حقوق مالي 185

 

گفتار دوم: جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب زاي به زنان در محيط اجتماع 190

 

بند اول: جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب‌زاي به زنان در جريان مخاصمات مسلحانه 192

 

بند دوم: جرم‌انگاري رفتارهاي آسيب‌زاي به زنان در محيط زندان و بازداشت‌گاه‌ها 196

 

بند سوم: جرم‌انگاري رفتارهای آسيب زای جسمي و رواني در محيط
شغلي 197

 

بند چهارم: جرم‌انگاری رفتارهای آسيب زای قاچاق و فحشاي اجباري 200

 

بند پنجم: جرم‌انگاری اعمال ضبط و ثبت هويت مجني عليها و نشر آن (پورنوگرافي) 206

 

 

 

 

بخش دوم: سياست جنايي تقنينی عملی افغانستان در قبال زنان بزه‌يده در پرتو اسناد بين‌الملل

 

 

 

 

فصل اول: حمايت‌هاي كيفري 211

 

مبحث اول: حمايت از زنان بزه‌يده در قوانين و مقررات ماهوي 212

 

گفتار اول: كيفرگذاري رفتارهاي ارتكابي عليه زنان 212

 

بند اول: كيفرگذاري افتراقي رفتارهاي ارتكابي عليه زنان بر اساس معيارهاي بين‌المللي 214

 

بند دوم: اصول راهبردي در كيفرگذاري جرايم عليه زنان 220

 

1-2 توجه به تحكيم خانواده 222

 

1-2 لحاظ موقعيت و جايگاه زنان بزه‌ديده 225

 

1-2-2 ساز و کار دسترسي به حقوق انساني ـ اخلاقي 225

 

2-2-2 سازوكار دسترسي به حقوق عيني ـ مادي 227

 

3-2ـ2 تنوع و سازوكارهاي تناسب كيفرگذاري 231

 

گفتار دوم: نظام کيفردهي و سازوکارهاي متناسب‌سازي مجازات رفتارهاي ارتکابي عليه زنان 238

 

بند اول: الزامات و مقتضيات نظام كيفردهي 240

 

بند دوم: سازوکارهاي متناسب‌سازي مجازات رفتارهاي ارتکابي عليه زنان 247

 

1-2 تبديل مجازات 248

 

2-2 تشديد مجازات 250

 

3-2 تعليق مجازات 254

 

4-2 ضمانت اجراهاي دنباله‌دار 257

 

1-4-2 محروميت از حقوق و امتيازات اجتماعي 259

 

2-4-2 ضمانت اجراي دنباله‌دار سالب شغل و حقوق و مزاياي
شغلي 260

 

مبحث دوم: حمايت از زنان بزه‌ديده در قالب قوانين و مقررات شكلي 261

 

گفتار اول: تشكيلات حمايتي در فرآيند دادرسي كيفري نسبت به زنان 268

 

گفتار دوم: حمايت كيفري از زنان بزه‌ديده در مرحله پيش از محاكمه 275

 

بند اول: مرحله وقوع جرم 276

 

1-1 دسترسي آسان و فوري به مأمورين ضبط قضايي. 277

 

2-1 دسترسي به مراجع قضايي با صلاحيت 279

 

بند دوم: مرحله تعقيب و تحقيق 281

 

گفتار سوم: حمايت كيفري حين محاكمه، صدورحکم و جايگاه ونقش بزه‌يده دراين فرآيند 284

 

بند اول: در مرحله محاكمه 284

 

1-1 دسترسي زنان بزه‌ديده به دادرسي عادلانه 288

 

2-1 دسترسي زنان بزه‌ديده به دادرسي منصفانه 290

 

بند دوم: مرحله صدور حكم، وجايگاه و نقش بزه‌يده در اين فرآيند 296

 

1-2 جايگاه زنان بزه‌ديده در جلسات دادرسي 297

 

2-2 جايگاه زنان بزه‌يده در مرحله صدور حکم 299

 

فصل دوم: تدابير حمايتي غير کيفري 303

 

مبحث اول: حمايت از زنان در قالب تدابير پيشگيرانه 303

 

گفتار اول: پيشگيري اجتماعي 308

 

بند اول: پيشگيري اجتماعي جامعه مدار 309

 

1-1 پيشگيري کلان 311

 

1-1-1 پيشگيري در بستر محيط فرهنگي 311

 

2-1-1 پيشگيري در بستر محيط سياسي 313

 

3-1-1 پيشگيري در بستر محيط اقتصادي 317

 

4-1-1 پيشگيري در بستر نهاد‌هاي مدني 318

 

الف رسانه‌هاي گروهي 318

 

ب علماء و مبلغين 319

 

ج معارف (نهاد تعليم و تربيت) 322

 

 

 

 

2-1 پيشگيري خرد 325

 

1-2-1 محيط اجباري 326

 

2-2-1 محيط نيمه انتخابي 327

 

3-2-1 محيط شخصي و انتخابی 328

 

بند دوم: پيش گيري اجتماعي رشد مدار 329

 

1-2 پرورش روحيه خود باوری 330

 

2-2 آموزش مهارت ارتباطي 331

 

3-2 تدبير و مديريت در ازدواج 331

 

4-2 عدم تحمل پذيری خشونت 331

 

گفتار دوم: پيشگيري وضعي 332

 

بند اول: تأسيس پليس زنان 333

 

بند دوم: تأسيس مراکز ويژه زنان 334

 

بند سوم: تسهيل گزارش دهي عمومي 334

 

بند چهارم: کنترل فرصت‌هاي مجرمانه 335

 

مبحث دوم: حمايت از زنان در قالب تدابير حمايت كننده 336

 

گفتاراول: نهادها و تشكيلات بين‌المللي و منطقه‌اي 336

 

بند اول: تشكيلات و نهادهاي بين‌المللي 339

 

1-1 كميته رفع تبعيض عليه زنان 340

 

۲ـ1 كارزار منع خشونت عليه زنان 341

 

3-1 سازمان منطقه‌اي اسكاپ (1995) 343

 

بند دوم: نهادها و تشكيلات منطقه‌اي 344

 

گفتار دوم: نهادها و تشكيلات حمايتي ملي 348

 

بند اول: وزارت زنان افغانستان 349

 

بند دوم: كميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان 350

 

بند سوم: يونيسف 351

 

بند چهارم: يونيفم 351

 

بند پنجم: شبكه زنان افغان 353

 

بند ششم: مؤسسه ودان 353

 

گفتار سوم: برنامه و عملكرد تشكيلات و نهادهاي حمايتي از زنان بزه‌ديده 354

 

بند اول: شاخصه استاندارد بودن عملكردها 354

 

1-1 نظارت و تأثيرگذاري در عرصه قانونگذاري 354

 

2-1 آگاهي رساني 357

 

1-2-1 عملکرد هم‌راستا با ساير نهادهاي حمايتي 357

 

2-2-1 پژوهش و تحقيق 358

 

3-2-1 پيمايش‌هاي مربوط به بزه‌ديده 359

 

3-1 توسعه‌ي سياست‌گذاري 360

 

بند دوم:عملكرد تشكيلات و نهادهاي حمايت از زنان بزه‌ديده 362

 

۱ـ2 حمايت حقوقي 363

 

۲ـ2 حمايت پزشكي ـ رواني 363

 

۳ـ2 حمايت مالي 365

 

نتيجه‌گيري و پيشنهادات: 367

 

پيشنهادات 374

 

فهرست منابع 379

 

الف: کتابها 379

 

ب: پايان نامه‌ها 383

 

ج: مقالات 384

 

د: قوانين 388

 

ه: گزارشات 389

 

و: سايت‌ها و خبرگذاري‌ها 390