کشور هند فقط جمعی از گروه ­های نژادی و کاستی مختلف، ادیان و زبان‌های متفاوت و گوناگون نیست، بلکه ریشه این تفاوت­ ها به تاریخ و فرهنگ آنان باز می‌گردد. هند یک پانورامای منحصر به ­فرد است که زبان­ ها، فرهنگ و دین­ های مختلف را به خود جذب کرده است. این تفاوت­ها شامل تفاوت در الگوی زندگی، سیستم مالکیت زمین، شغل و حرفه، ارث، قوانین، حقوق و غیره می‌‌گردد. بخشی از این تفاوت­ها به استعمار انگلیس در هند مرتبط می‌‌گردد که تغییرات فرهنگی ـ اجتماعی و اقتصادی عمیقی را بدنبال داشته است. ایده اتحاد عمیقاً در قانون اساسی هند موجود است؛ این ایده، ارزش­هایی را بدنبال دارد که در عقاید سکولاریسم، سوسیالیسم و دموکراسی متجلی است.

طبقه ­بندی­ های اجتماعی و شاید به زبان بهتر نابرابریها در فرهنگ هند ریشه دارد که منجر به شکل­ گیری گرو­های اجتماعی و کاست­های مختلف گردیده است. با این‌ وجود، هند بدلیل تجاوزات خارجی، مهاجرت، پدیده ­های طبیعی، حکومت مغول و استعمار انگلیس تغییرات زیادی را تجربه کرده است. تغییراتی که بدنبال استقلال کشور هند صورت گرفت، منجر به شکل ­گیری و انجام برنامه ­های توسعه پنج ساله گردید که یکی از این تغییرات در زمینه توسعه آموزش عالی کشور بود. این کتاب بر ساختار اجتماعی، پروسه تغییر اجتماعی و مشکلات اجتماعی هند تاکید دارد، اگرچه هدف اصلی کتاب تجزیه و تحلیل و بررسی وضعیت اجتماعی هند در عصر جدید است، اما ابعاد تاریخی آن نیز خصوصاً سیستم کاستی هند مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

خانواده در هند نیز همانند دیگر کشورهای آسیایی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است و با وجود آنکه انواع متفاوتی دارد، اما نظام خانواده و خویشاوندی از جایگاه خاصی برخوردار است. در واقع، نهاد خانواده زن و شوهر، فرزندان و دیگر اعضای خانواده را گرد هم می ­آورد. نهاد خانواده با وجود آنکه کوچکترین نهاد اجتماعی محسوب می­ شود، ولی در عین حال مهم‌ترین نهاد اجتماعی نیز تلقی می­ گردد که متأثر از تغییرات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ـ اجتماعی نیز می­باشد. ازدواج و خویشاوندی به قوانین و مقررات مربوط به سلسله مراتب قدرت در خانواده، ازدواج با محارم، ارث و مالکیت است. انواع خانواده، گروه­ های خویشاوندی و غیره در قالب ارتباط متقابل و همبستگی متقابل قابل بیان و تشریح است. بنابراین مطالعه ازدواج، خانواده و نظام خویشاوندی نه فقط ماهیت فرهنگی ـ اجتماعی دارد؛ بلکه مربوط به حقوق، مسئولیت‌های مشترک، و بسیاری مسائل دیگر نیز می­گردد.

موضوع وحدت ملی از مسائل مهم هند است که در عوامل تاریخی و فرهنگی ـ اجتماعی هند و همچنین در میراث فرهنگی هند نهفته است. در حقیقت قانون اساسی هند متعلق به اقوام مختلف، مناطق گوناگون با ادیان مختلف (هندو، مسلمان، جین، سیک و مسیحی)، فرهنگ­ ها و زبان های متفاوت می­ باشد. وحدت سیاسی این کشور در قانون اساسی و بوروکراسی واحد این کشور متبلور است.

فرهنگ هند در نوع خود بی­نظیر است؛ "دارما"، "کارما" و "جاتی" سه عنصر خاص این فرهنگ هستند که با توجه به اجماع عمومی، موجب بروز تعادل نسبی اجتماعی در هند شده­اند. براین اساس تغییرات فرهنگی درونی هستند و به­عنوان نمونه‌هایی از نظام کاست در هند در طول زمان از شکل سنتی خود تغییر کرده و مکانیسم تقسیم نیروی کار و طبقه­بندی اجتماعی قرار گرفته‌اند. سبک زندگی از منطقه‌ای به منطقۀ دیگر و از طبقه­ای به طبقۀ دیگر و حتی از دینی به دین دیگر (حتی در یک منطقۀ واحد) متفاوت است.

گرچه هندوستان سالیان دراز مستعمره بود، اما تمدن و فرهنگ هند (جدا از فرهنگ استعمارگران) در درون خود شاخصه­ های فرهنگی و هنری همچون ادبی، فلسفی، موسیقی، درام، و رقص را داشته است که زندگی اجتماعی این کشور را ساخته، و علی­رغم تأثیرپذیری از فرهنگ استعمارگران، هرگز ریشه­ ها و اصالت خود را از دست نداده است.

در بخش اول کتاب به مطالعه جامعه هند می‌‌پردازیم. در فصل اول از ساختار اجتماعیِ روستایی، شهری و قبیله‌ای، روابط متقابل و تغییرات اجتماعی روستایی، قبیله‌ای و پدیده شهرنشین شدن و به دنبال آن، نگاهی گسترده به خصوصیات بارز اجتماع روستایی هند و همبستگی آن با هندِ شهرنشین و زندگی قبیله‌ای خواهیم داشت. در فصل دوم به معضل جمعیت در هند و در فصل سوم به نهاد خانواده، زن و سیستم جهیزیه و در فصل چهارم به موضوع انحرافات اجتماعی در هند می‌‌پردازیم.

در بخش دوم به نظام طبقاتی هند خواهیم پرداخت. در این راستا، به کنکاو در ریشه‌های سیستم کاست در هند، قبایل کاستی و عقب مانده می‌‌پردازیم.

در بخش سوم کتاب به بحث در مورد حکومت و جنبش‌های اجتماعی ـ مذهبی، نهضت‌های اخیر و انسجام ملی خواهیم پرداخت و در بخش چهارم به نتیجه‌گیری از فصول مختلف کتاب می‌‌پردازیم.